Carlos Ruiz Zafón jest 41-letnim barcelończykiem. Napisał cztery powieści dla młodzieży. Pierwsza została wydana w 1993 roku. Wszystkie odniosły sukces w Hiszpanii. Jednak dopiero „Cień wiatru” „objawił” Zafóna światu. Książka ta została przetłumaczona na 20 języków i wydana w 30 krajach – w lutym zeszłego roku także w Polsce. Nie jest to jednak tylko kolejna powieść dla młodzieży…

Głównym bohaterem nowej powieści Zafóna jest Daniel – syn księgarza, półsierota. Jego pasją są książki. Gdy chłopiec kończy 10 lat, ojciec prowadzi go do ukrytego w sercu Barcelony Cmentarzyska Zapomnianych Książek. Daniel, zgodnie z rodzinną tradycją, ma „zaadoptować” jedną książkę i uratować ją od zapomnienia. Spośród tysięcy książek wybiera „Cień wiatru”, napisany przez tajemniczego Juliana Caraxa. Nie wie jeszcze, że powieść ta zawładnie całym jego życiem i wpłynie bezpośrednio na jego losy.

Właściwa akcja rozpoczyna się, kiedy Daniel dorasta i rozpoczyna poszukiwania Juliana Caraxa – błądzi wśród mrocznej przeszłości, stara się rozwikłać tajemnice, które są jak rosyjskie matrioszki – odsłonięcie jednej powoduje objawienie się drugiej… Pojawia się wiele różnych wątków, które jednak za każdym razem skupia w sobie Daniel – narrator powieści. W miarę zagłębiania się w historię Caraxa, życie Daniela zaczyna do złudzenia przypominać koleje losu tajemniczego autora, który stanowi jednocześnie rozwiązanie wszystkich mrocznych tajemnic.

Carlos Ruiz Zafón za swoich mistrzów uznaje Dickensa, Tołstoja i Dostojewskiego. Jest wielbicielem powieści XIX-wiecznej; w „Cieniu wiatru” wykazuje konsekwencję – wszystkie wątki doprowadza do końca. Czytając nową powieść barcelończyka odnosi się wrażenie, jakby wydarzenia rozgrywały się na przełomie XIX i XX wieku – w rzeczywistości jest to rok 1945 i późniejsze lata. Może to obraz zamglonej, mrocznej, tajemniczej i jakby zakurzonej Barcelony sprawia, że cofamy się w myślach do przełomu wieków…

Powieść Zafóna jest też hołdem dla literatury i jej nieokreślonej siły oddziaływania. Kto raz ulegnie jej czarowi, nie uwolni się nigdy. Konstrukcja powieści sprawia, że staje się ona posępna – tragiczna historia nie przytłacza jednak czytelnika. Bardzo trudno stwierdzić, co stanowi fenomen „Cienia wiatru”. Trudno też określić rodzaj książki, ponieważ posiada cechy powieści przygodowej, gotyckiej, thrillera, tragedii i innych. Tłem dla misternej siatki tajemnic jest Barcelona. Stanowi ważny element powieści. Jej opisy pobudzają wyobraźnię. Sama książka zawiera też ciekawe zdjęcia stolicy Katalonii, autorstwa cenionego hiszpańskiego fotografika Francesca Català-Roca.

Nawet pewne niedociągnięcia, np. wyjaśnienie całej „intrygi” za pomocą listu czy trochę naiwne wzajemne powiązania bohaterów, nie ujmują uroku tej ponurej, lecz jakże wciągającej historii. Powieść „Cień wiatru” godna jest polecenia nie tylko wszystkim miłośnikom książek. Każdy znajdzie w niej jakąś cząstkę własnej historii. Czytając książkę Carlosa Ruiza Zafóna ma się wrażenie, że jest się jej jedynym czytelnikiem. Przeżywa się każdą chwilę tak, jakby realny świat nie istniał. Mamy tę książkę na własność. Tylko i wyłącznie my… A może jest na odwrót – to książka ma nas? Jedno jest pewne – „Cień wiatru” Zafóna nie zostanie zapomniany.


[Recenzja napisana na lekcję wiedzy o kulturze, w roku szkolnym 2005/06, pozdrowienia dla p. Kostrzewy].