Eliza Orzeszkowa pisała tę książkę w latach zaborów, ku pokrzepieniu serc. Pokazała, jak Mickiewicz w "Panu Tadeuszu", piękno polskiej przyrody i tradycje.

Wyraźnie krytykowana jest arystokracja, ze swoimi zamiłowaniami do modnych i kosztownych strojów, wypraw do innych krajów, znieczuleniem na sprawy narodowe i nieróbstwem. Pozytywnie pokazano natomiast polską wieś, ludzi, którzy pomimo ciężkiej pracy nie zapominają o ojczyźnie, potrafią sobie nawzajem pomagać, szanują polskie zwyczaje.

Orzeszkowa realizuje w "Nad Niemnem" hasła pozytywistyczne - pracę organiczną i pracę u podstaw. Justyna pomaga rolnikom, nie wstydzi się pracować w polu, Witold uczy innych i nie wstydzi się biednych kolegów.

Jest to wspaniała książka o miłości, przyjaźni, ojczyźnie, pełna barwnych, bogatych opisów. Cały czas jestem pod wrażeniem niesamowitego zmysłu Orzeszkowej, która potrafiła ubarwić i upiększyć najpospolitsze drzewko czy kwiatek. Od książki bije wprost głęboki patriotyzm autorki, która opisywała rodzinną przyrodę jak cuda świata, wpajając miłość do ojczyzny czytelnikom.

Miłość Justyny (która jest moją ulubioną bohaterką) i Jana, opisana tak, jak się rozwijała, gdzie sympatia przeradza się w głębokie uczucie, jest po prostu prześliczna.

Kocham tę książkę i naprawdę nie wiem, dlaczego znajduje się ona w gronie najniżej ocenianych na tej stronie. Zdziwiła mnie wysoka pozycja "Lalki", która mnie nie przypadła do gustu.

A tak na marginesie, jacy są wasi ulubieni bohaterzy "Nad Niemnem"?