Poznaliśmy książki-finalistki nominowane do Nagrody im. Marcina Króla za najlepszą opublikowaną w 2022 roku polską książkę z dziedziny historii idei i badań nad przyszłością, filozofii i myśli społecznej i politycznej, refleksji nad cywilizacją i kultur.

W gronie tytułów, które mają szansę na to wyróżnienie, znalazły się:

- Wychylone w przyszłość: Jak zmienić świat na lepsze (Erbel Joanna)

"Wychylone w przyszłość" to nie tylko książka programowa, rekomendująca konkretne sposoby działania na rzecz lepszego świata, ale też zapis refleksji nad własną praktyką, co nadaje programowi moc przekonywania. Joanna Erbel – działaczka miejska, ekspertka do spraw mieszkaniowych i socjolożka – przekonuje, że niewielkie lokalne działania przecierają drogę szerszym trendom, a prototypowanie rzeczywistości i testowanie idei pozwala przezwyciężyć coraz silniej wdrukowywany w nas lęk i pesymizm.

 

- Ostateczne rozwiązania: Ludobójcy i ich dzieło (Gebert Konstanty (pseud. Warszawski Dawid))

Czy hasło "Nigdy więcej!" było pustym frazesem już wtedy, gdy je ukuto? Czy jest szansa, by było skuteczne? Niezależnie od odpowiedzi, nie ulega wątpliwości, że ludobójstwo to temat nadal aktualny. Konstanty Gebert opisuje z przywołaniem licznych dokumentów i świadectw "ostateczne rozwiązania" w najnowszej historii na trzech kontynentach – od wymordowania przez cesarskie Niemcy rdzennych mieszkańców Namibii, przez dokonane przez Turków ludobójstwo Ormian, masowe mordy w Kambodży Czerwonych Khmerów oraz w Rwandzie i w byłej Jugosławii po dokonujące się dzisiaj w Chinach wyniszczanie Ujgurów, nie unikając także tematu zbrodni popełnianych przez Rosjan w Ukrainie.
 

- Niedokończone polityki: Demokracja, populizm, autokracja (Koczanowicz Leszek)

Profesor Leszek Koczanowicz jest wybitnym teoretykiem: politologiem, psychologiem społecznym i filozofem, a także świetnym pisarzem, dzięki czemu w "Niedokończonych politykach" odnosi abstrakcję bezpośrednio do faktów z polskiego życia społeczno-politycznego. Datowane komentarze interwencyjne do wydarzeń i procesów zachodzących w polskiej polityce w czasie ostatnich dwudziestu lat składają się w narrację o stanie polskiej demokracji, w której powracają pytania o dobro wspólne, sprawiedliwość, wolność, emancypację, równość, merytokrację, populizm, demagogię czy wreszcie o sam rząd. Książka Leszka Koczanowicza to także ważny głos w sporze o polski liberalizm i jego wpływ na kształt współczesnej polskiej demokracji.
 

- Naprawić przyszłość: Dlaczego potrzebujemy lepszych opowieści, żeby uratować świat (Napiórkowski Marcin)

Książka Marcina Napiórkowskiego, semiotyka i antropologa kultury, wychodzi od ważnej tezy, że "wspólna przyszłość czyni nas ludźmi w większym stopniu niż wspólna przeszłość" oraz jeszcze poważniejszej diagnozy, że w konfrontacji z coraz szybciej zmieniającym się światem, natłokiem informacji i kryzysem klimatycznym tracimy jako ludzkość tę zdolność do opowiadania sobie wspólnej przyszłości, a wraz z nią umiejętność antycypacji i planowania. W tej błyskotliwie inteligentnej, erudycyjnej i obfitującej w intrygujące przykłady pracy z zakresu historii idei, Napiórkowski śledzi i opisuje historię dwóch współczesnych mitologii, które przenikają kulturę popularną, naukę i sztukę: technooptymizmu i technopesymizmu. "Naprawić przyszłość" pokazuje, że te same narzędzia narracyjne, które służą budowaniu politycznych zasieków i wskazywaniu wrogów można wykorzystać do zasypywania przepaści i dialogu o wspólnej przyszłości. Trwający kryzys demokracji to bowiem także kryzys opowieści.
 

- Gdynia obiecana: Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939 (Piątek Grzegorz)

Książka Grzegorza Piątka traktuje tyleż o mieście Gdynia, co o polskim zmaganiu z nowoczesnością, własną tożsamością i narodowymi ambicjami. Autor, łącząc perspektywę wykształconego architekta, eseisty i reportera historycznego nie ogranicza się do roli demaskatora gdyńskiego mitu, lecz tłumaczy jego funkcję ideologiczną w kolejnych epokach. Przede wszystkim jednak ukazuje na przykładzie Gdyni bariery rozwoju właściwe dla państwa peryferii, stale oscylującego między "ręcznym sterowaniem" przez władzę centralną a leseferyzmem gospodarczym. W ten sposób szczegółowa, pięknie napisana historia powstania miasta, którego lokalizacja nie była pewna w momencie powstawania projektu jego budowy pobudza do dyskusji o źródłach i sile idei, które wciąż organizują polską tożsamość i myślenie polityczne.

Książkę-laureatkę poznamy 25 maja. Wszystkie tytuły nominowane do Nagrody im. Marcina Króla oraz skład jury znajdziecie tutaj.

Źródło: batory.org.pl
Zdjęcie: batory.org.pl
Opracowanie DZ