Zanim napisałam tę notatkę, zastanawiałam się, czy warto poświęcać czas - swój i ewentualnych czytelników - na opisywanie lekturowych rozczarowań, bo przecież powszechnie wiadomo, że zgodnie z łacińską sentencją, dyskutowanie o gustach i upodobaniach sensu nie ma. Książki Atkinson Kate mają z pewnością swoich wielbicieli, a ja przeczytałam tylko jedną z nich i mogę opowiedzieć wyłącznie o niej, bo absolutnie nie mam zamiaru dyskredytować twórczości autorki. Nie bez znaczenia jest fakt, że chciałam zrobić sobie taki czytelniczy antrakt, przeczytać coś lżejszego, relaksującego i z góry założyłam, że ta książka mi to zapewni.

Nigdy nie przepadałam za współczesnymi kryminałami, chociaż są tak chętnie czytane i wydawane. Postanowiłam jednak, po raz kolejny, spróbować dać szansę i temu gatunkowi literackiemu - trochę na przekór sobie samej i swoim literackim wyborom z ostatniego roku. Wytypowałam właśnie Bezkresne niebo (Atkinson Kate) bo chociaż to 5 tom popularnego cyklu o Jacksonie Brodiem, to zgodnie z zapewnieniami różnych osób, każdy z nich jest osobną historią i może być czytany oddzielnie. Zachęciła mnie informacja, że to kryminały literackie, a autorka, jak podaje wydawca w informacji na okładce, zaczerpniętej z recenzji zamieszczonej w Independent „z powodzeniem łączy czarny kryminał spod znaku Raymonda Chandlera ze stylem powieściowym Jane Austen”. Co prawda, nie jestem wielbicielką żadnego z tych autorów, ale taka kompilacja i to porównanie sprawiło, że wyobraziłam sobie, że to po prostu powieść, w której wątkiem przewodnim jest wątek kryminalny. Błękitna okładka z mewą w locie, zapowiadany senny klimat nadmorskiego miasteczka i stara labradorka, towarzysząca głównemu bohaterowi, uśpiły moją czujność (kocham wszystkie zwierzęta, ale stare psy mają u mnie szczególne względy).

Już po około 100 stronach książki, pełnych drobiazgowych opisów poszczególnych bohaterów, którzy zaczęli mi się mylić, niczym bohaterowie doskonałych powieści, których autorem jest Graves Robert zaczęłam się obawiać, że nic z tego nie będzie. W jednej ze scen Kate Atkinson przedstawia np. po raz pierwszy, trójkę bohaterów (już kolejnych) grających w golfa, przemycając podczas tej gry informacje o ich życiu, żonach, pracy, wyglądzie, a nawet miejscu zamieszkania i nazwach domów. Musiałam przeczytać ją dwa razy, bo sposób w jaki zostali pokazani sugerował, że odegrają w powieści ważną rolę, a taka ilość szczegółowych informacji sprawiała, że trudno było mi zapamiętać, czy niski i szczupły był Pan A., a wysoki i barczysty Pan B. i, czy to ten pierwszy z nich był wdowcem z synem, a drugi niezbyt szczęśliwym małżonkiem z córką i psem, nie wspominając już o różnych drobiazgach związanych z trzecim.
Poszczególne rozdziały są z pozoru oderwanymi od siebie sekwencjami, ale trudno mówić o jakimś zaskoczeniu czy zawiłej intrydze, kiedy raz autorka pokazuje nam trzech dorosłych mężczyzn w klubie golfowym, raz dwie młode Polki szukające pracy za granicą, nieświadome tego, że rozmawiają przez komunikator internetowy z podszywającym się pod pracodawcę mężczyzną, a za chwilę scenę z dziewczynką wsiadającą do obcego samochodu. Dość szybko orientujemy się, że przestępstwa z którymi będziemy mieli do czynienia to handel kobietami i pedofilia (na to nie byłam przygotowana!). Wśród innych irytujących (może tylko mnie?) szczegółów, znajduje się też wątek rozmyślań głównego bohatera – prywatnego detektywa - który snując jakieś rozważania, zastanawia się jednocześnie, co na ten temat pomyślałaby lub powiedziała, ostatnia z jego byłych partnerek. Barwne opisy, pełne dowcipnych (w zamiarze) porównań, dotyczące różnych szczegółów garderoby, czy wyglądu poszczególnych postaci nie mają większej wartości, bo poza pewnym dopełnieniem ich charakterystyki, nie wnoszą wiele do akcji powieści, bywają za to dość banalne, żeby nie powiedzieć prostackie, zamiast śmieszne.

Podsumowując, nie znalazłam w tej książce Kate Atkinson wartkiej akcji, intrygi, zagadki, znalazłam wątki, które przypominały mi to, co można spotkać na portalach internetowych serwujących swoim czytelnikom codzienne wiadomości ze szczególnym naciskiem na nieszczęścia ludzkie i przestępstwa, m.in. popełniane wobec kobiet i dzieci. Plusem powieści mogłyby być portrety psychologiczne bohaterów, które gdyby pozbawić je oprawy w postaci informacji o tym, z czego wykonany był kostium policjantki i jak była uczesana, oraz o tym, jakiej firmy chipsy jedli ojciec z synem, zdradzają niewątpliwy talent obserwacyjny autorki i umiejętność budowania postaci. Szczególnie portret syna głównego bohatera – mrukliwego i trudnego w obsłudze nastolatka Nathana, doceni każdy, kto miał przyjemność, w trudnym procesie dorastania uczestniczyć po raz drugi, tym razem jako rodzic. Zapewne moje rozczarowanie i tym razem (jak zwykle) wynika ze zbyt dużych oczekiwań, które miałam w stosunku do książki. Pokazuje też, że nie zawsze trzeba, po raz kolejny sprawdzać, czy inni nie mają przypadkiem racji, tylko polegać na swoich doświadczeniach. Pomyślałam, że na tle tej książki i jej oceny, powinnam podwyższyć wszystkie, które wystawiłam powieściom kryminalnym napisanym przez Link Charlotte , bo chociaż nie są to może arcydzieła gatunku, to wiele z nich niesie jeszcze jakieś wartości poznawcze np. Dom sióstr (Link Charlotte) to również źródło wiedzy o pierwszych sufrażystkach, a Drugie dziecko (Link Charlotte) o historii angielskich dzieci, które podczas bombardowań Londynu w okresie II wojny światowej, aby ocalić ich życie, były wysyłane pociągami na prowincję do obcych rodzin, które zgodziły się je przygarnąć. W każdym razie na tle jakie stworzyło Bezkresne niebo (Atkinson Kate) wypadają całkiem nieźle. Od dalszych poszukiwań ciekawych kryminałów się nie odżegnuję i chętnie przyjmę propozycje kryminalnych lektur, bo jeszcze się nie poddałam, chociaż coraz częściej dochodzę do wniosku, że najbardziej odpowiednie dla mnie byłyby historie o przestępstwach, jakich się dopuszczał Arsen Lupin.