Typ recenzji: oficjalna PWN
Recenzent: Natalia M (porcelanka)

„Od małego zatajenia do wielkiej zdrady – kłamstwo, nieważne czy jednorazowe, czy powtarzane wielokrotnie, może poważenie zachwiać stabilnością związku albo wprost przeciwnie, stać się jego integralną częścią. Zaufanie może spaść do tego poziomu, że zagrozi to rozstaniem pary… albo wywoła chęć zemsty. Jak w zdrowy sposób pójść dalej mimo doświadczenia zdrady? Dlaczego partner czy partnerka skłamali w bezsensownej sprawie?” [1].

Kłamstwo towarzyszy nam od zawsze, jest z nami na co dzień i w przełomowych zdarzeniach. Dlaczego jesteśmy okłamywani i sami kłamiemy? Lisa Letessier, psycholog kliniczny specjalizujący się w terapii poznawczo-behawioralnej, w książce „Kłamstwo w związku” stara się odpowiedzieć na to pytanie i pokazać kulisy swojej pracy z pacjentami i pacjentkami w tym zakresie.

Letessier w kolejnych rozdziałach analizuje, czym jest kłamstwo i jakie emocje wywołuje. Próbuje dociec, dlaczego ludzie kłamią, co im to daje i jakie konsekwencje za sobą niesie. Następnie przechodzi do znaczenia nieprawdy w związkach i jej wpływu na dalsze partnerstwo. Podejmuje przy tym temat zdrady, oszustwa i szuka ich przyczyn. Zastanawia się nad wpływem kłamstwa na dzieci i rolą przyjaźni w tej sytuacji. Poświęca też miejsce na omówienie osobowości toksycznych i zaburzeń psychicznych. Na koniec porusza kwestię przebaczenia i odbudowywania związku i zaufania.

„Kłamstwo wzbudza całą gamę emocji i to zarówno u osoby, która go doświadcza, jak i tej, która jest jego autorem. Ważne, aby dokładnie określić, jakie to emocje, żeby następnie móc je przepracować, przetrawić i rozwinąć” [2].

„Kłamstwo w związku” przybiera formę swoistego poradnika z zeszytem ćwiczeń na końcu i ćwiczeniami oraz pytaniami w każdym rozdziale. Może być czytane jako psychologiczna książka popularnonaukowa i/lub jako poradnik umożliwiający samodzielne rozpoczęcie terapii i uświadomienie sobie skali problemu. Kolejne części książki kończą się arkuszami podsumowującymi i zawierają w sobie opowieści pacjentek Letessier oraz przykłady odpowiedzi przez nie udzielonych. Autorka często odwołuje się do poglądów innych psychologów i literatury pięknej, cytuje pisarzy i uznane autorytety w dziedzinie psychoterapii. Jednocześnie przytacza statystyki i omawia wyniki ankiet przeprowadzonych przez siebie.

„Stosunek do kłamstwa może wynikać z doświadczeń osobistej historii, przeżyć w rodzinie – w skrócie z tego, wszystkiego, na czym zbudowaliśmy swoją tożsamość, z własnych schematów” [3]. Letessier kieruje swoją książkę nie tylko do osób, które doświadczyły okłamywania, zdrady i czują się oszukane, ale także tych niepotrafiących zrozumieć, dlaczego kłamią, zdradzają, bądź też przeciwnie - obsesyjnie kontrolują partnera. Francuska psycholog jednak nie osądza; próbuje zrozumieć i pokazać, jak można przepracować problem oraz uzdrowić swoje relacje i naprawić to, co zniszczyło kłamstwo.

„Kłamstwo w związku” napisano bardzo przystępnym, bezpośrednim językiem. Letessier unika popadania w fachową terminologię i posługuje się potocznym i zrozumiałym stylem. Chwilami jest aż nazbyt ekspresyjna, co widać zwłaszcza w ilości używanych wykrzykników. Jednocześnie jednak skraca to dystans i zbliża do czytelnika. Atutem książki są obszerne ćwiczenia skierowane do osób, które chciałyby podjąć pracę nad sobą. Nie do końca jednak sprawdzają się one w formie zaproponowanej przez wydawcę, gdyż i tak wymagają osobnego notatnika – na zapiski nie przewidziano zbyt wiele miejsca, jest ono raczej symboliczne.

„Czasami dobrze jest przyjrzeć się z dystansu samemu sobie. Być może sądzisz, że nigdy nie kłamiesz, podczas gdy czasami mówisz mikrokłamstwa, które uważasz za nieistotne. Lub wprost przeciwnie: każdego dnia wkładasz wiele wysiłku, żeby zachować całkowitą transparentność i nigdy nie kłamiesz, co dodatkowo nasila twój ból w związku z kłamstwami drugiej strony” [4].

Ocena recenzenta: 4/6

[1] Lisa Letessier, „Kłamstwo w związku: Odejść czy zostać?”, przeł. Monika Stachura, wyd. Zwierciadło, 2020, str. 11.
[2] Tamże, str. 33.
[3] Tamże, str. 153.
[4] Także, str. 22.