"Łatwiej było przeoczyć szanse na zrobienie czegoś pozytywnego ze swoim życiem, szanse, których - zapewniam - naprawdę nie brakowało. (...) Łatwo było zapomnieć, że skrajnie trudne położenie często bywa okazją do duchowego rozwoju. Zamiast potraktować trudy pobytu w obozie jako egzamin sprawdzający ich wewnętrzną siłę, zrezygnowani więźniowie przestawali brać życie na serio i pogardzali nim, jakby było czymś całkiem bez znaczenia. Woleli zamykać oczy i żyć przeszłością. Dla nich życie bezpowrotnie utraciło swój sens. Oczywiście tylko nieliczni byli w stanie wznieść się na moralne i duchowe wyżyny. (...) Człowiek mógł albo przezwyciężać trudności, przekuwając codzienne doświadczenia w duchowe triumfy, albo, nie podejmując wyzwania, wegetować, jak to robiła to przeważająca większość więźniów".

---
* Viktor E. Frankl, "Człowiek w poszukiwaniu sensu", wydawnictwo Czarna Owca, 2016, s. 76.