Dodany: 10.06.2021 00:49|Autor: rote.pille

Utylitaryzm w praktyce: Peter Singer o aborcji i życiu niemowląt


Wszystkie cytaty pochodzą z książki Etyka praktyczna (Singer Peter), Wydawnictwo "Książka i Wiedza", Warszawa, 2007.

1. O wartości życia płodowego i aborcji:

"Możemy teraz spojrzeć na płód jak na to, czym jest - na rzeczywiste cechy, jakie posiada - i możemy oceniać jego życie w takiej samej skali, co życie istot z podobnymi cechami, które nie są przedstawicielami naszego gatunku. Staje się teraz jasne, że ruchy Pro Life czy Right to Life są źle nazywane. Dalecy od zainteresowania wszystkimi formami życia czy skali zainteresowania opartej bezstronnie na naturze życia, o które chodzi, ci, którzy sprzeciwiają się aborcji, ale zjadają regularnie mięso kurcząt, świń i bydła, wykazują tylko stronnicze zainteresowanie życiem przedstawicieli własnego gatunku. W jakimkolwiek bowiem uczciwym porównaniu moralnie relewantnych cech, takich jak racjonalność, samoświadomość, świadomość, autonomia, przyjemność, ból itd., bydło, świnia i tak wyśmiewane kurczęta są daleko przed płodem niezależnie od stadium ciąży - jeśli zaś dokonamy porównania płodu mniej niż trzymiesięcznego i ryby, to ryba wykazałaby się większymi oznakami świadomości.
Moja sugestia jest więc taka, żeby nadać życiu płodu nie większą wartość niż życiu zwierzęcia niebędącego człowiekiem o podobnym stopniu racjonalności, samoświadomości, świadomości, zdolności odczuwania itd. Ponieważ żaden płód nie jest osobą, żaden nie ma takiego samego roszczenia wobec życia jak osoba. Musimy jeszcze rozważyć, w jakim momencie jest prawdopodobne, że płód stanie się zdolny do odczuwania bólu. Na razie wystarczy powiedzieć, że dopóki ta zdolność nie istnieje, aborcja usuwa istnienie, które nie ma w ogóle "wewnętrznej" wartości. Od momentu, gdy płód może być świadomy, chociaż nie samoświadomy, aborcja nie powinna być dokonywana lekko (o ile w ogóle kobieta kiedykolwiek traktuje ją lekko). Ale poważne interesy kobiety normalnie przeważają podstawowe interesy nawet świadomego płodu. W rzeczywistości trudno zabronić nawet aborcji w później ciąży z najbardziej trywialnych powodów, jeżeli nie zabronimy także uboju dużo bardziej rozwiniętych form życia dla samego smaku ich mięsa.
Porównanie między płodem a innymi zwierzętami prowadzi nas do jeszcze jednej kwestii. Gdy bilans będących w konflikcie interesów sprawia, że konieczne jest zabicie odczuwającej istoty, ważne jest, by dokonać zabicia tak bezboleśnie, jak to możliwe. W wypadku niektórych zwierząt ważność zabijania w humanitarny sposób jest szeroko przyjęta; co dziwne, w przypadku aborcji przykłada się do tego małą wagę. Nie dlatego, że aborcja jest znana jako zabijanie płodu szybko i humanitarnie. Późne aborcje - a więc te, gdy płód jest zdolny do cierpienia - są czasem dokonywane przez wpuszczenie roztworu soli do wód płodowych. Stwierdzono, że powoduje to konwulsje u płodu i śmierć od jednej do trzech godzin później. Po tym wszystkim płód jest wyciągany z macicy. Jeśli są podstawy, by sądzić, że metoda aborcji powoduje cierpienie u płodu, powinno się jej unikać." (s. 149 - 150).


2. O wartości życia niemowląt.

"Myślenie, że życie niemowląt ma szczególną wartość, ponieważ są one małe i śliczne, jest porównywalne z myśleniem, że foczka z jej miękkim białym futrem i dużymi okrągłymi oczami zasługuje na większą ochronę niż goryl, któremu brakuje tych cech. Również bezradność czy niewinność niemowlęcia Homo sapiens nie może być podstawą do preferowania go w stosunku do bezradnych i niewinnych płodów Homo sapiens czy szczurów laboratoryjnych, które są "niewinne" dokładnie w takim samym sensie jak ludzkie niemowlęta i biorąc pod uwagę władzę eksperymentatorów nad nimi, prawie tak samo bezradne.
Jeśli uda nam się odłożyć na bok te emocjonalne, ale wyraźnie nietrafne aspekty zabijania niemowląt, możemy zobaczyć, że podstawy do niezabijania osób nie stosują się do nowo narodzonych niemowląt. Niebezpośredni powód klasycznego utylitaryzmu nie stosuje się, ponieważ nikt, kto jest zdolny do zrozumienia, co się dzieje, gdy nowo narodzone niemowlę jest zabijane, nie może czuć się zagrożony przez politykę, która daje mniejszą ochronę nowo narodzonym niż dorosłym. W tym względzie Bentham miał rację, pisząc o zabijaniu niemowląt jako "o naturze nieprzysparzającej najmniejszych obaw najbardziej bojaźliwej wyobraźni". Gdy staniemy się już wystarczająco dorośli, by pojąć politykę, jesteśmy zbyt dorośli, by być przez nią zastraszeni. Podobnie, powód utylitaryzmu preferencji do szanowania życia osoby nie może stosować się do nowo narodzonych niemowląt. Nowo narodzone niemowlęta nie są zdolne zobaczyć siebie jako istot, które mogą mieć lub nie mieć przyszłości i dlatego nie mogą pragnąć kontynuowania życia. Z tego samego powodu, jeśli prawo do życia musi być oparte na zdolności do chęci życia czy zdolności zobaczenia siebie jako trwającego podmiotu moralnego, nowo narodzone niemowlę nie może mieć prawa do życia. Wreszcie, noworodek nie jest autonomiczną istotą, zdolną do podejmowania decyzji, jego zabicie nie może więc naruszać zasady respektu dla autonomii. W związku z tym nowo narodzone niemowlę jest na równi z płodem, dlatego istnieje mniej powodów przeciw zabijaniu zarówno niemowląt, jak i płodów niż przeciw zabijaniu tych, którzy są zdolni do zobaczenie siebie jako odrębnych całości istniejących w czasie". (s. 166 - 167).

"Jeśli te konkluzje wydają się zbyt szokujące, by wziąć je na poważnie, może warto sobie przypomnieć, że nasza obecna absolutna ochrona życia niemowląt jest zdecydowanie chrześcijańską postawą, a nie uniwersalną wartością etyczną. Dzieciobójstwo było praktykowane w społeczeństwach od Tahiti do Grenlandii i rozrzucone w kulturach od koczowniczych aborygenów australijskich do wyrafinowanych miejskich społeczności starożytnej Grecji i mandaryńskich Chin. W niektórych z tych społeczeństw zabijanie niemowląt było nie tylko przyzwolone, ale w pewnych okolicznościach widziane nawet jako moralnie obligatoryjne. Niezabicie zdeformowanego czy chorego niemowlęcia było często uważane za złe, a zabijanie niemowląt było prawdopodobnie pierwszą, a w niektórych społeczeństwach jedyną formą kontroli populacji.(...)
Przez to, co napisałem, nie zamierzam sugerować, że ktoś, kto zabija niemowlęta ot tak, bez powodu, jest moralnie na równi z kobietą, która dokonuje aborcji. Powinniśmy z pewnością obwarować bardzo ścisłymi warunkami przyzwolenie na zabijanie niemowląt; ale bardziej ze względu na skutki zabijania dla innych niż na wewnętrzne zło ich zabijania. W większości przypadków zabicie niemowlęcia jest oczywiście spowodowaniem ogromnej straty u tych, którzy kochali i cieszyli się dzieckiem. Moje porównanie aborcji i zabijania niemowląt wynikło z obiekcji, że stanowisko, które zajmuję co do aborcji, usprawiedliwia także zabijanie niemowląt. Przyjąłem to obciążenie - nie uważając, by zaszkodziło mojemu stanowisku - ale tylko w odniesieniu do poglądu, że wewnętrzne zło zabicia późnego płodu i wewnętrzne zło zabicia nowo narodzonego niemowlęcia są znacząco różne. W przypadku aborcji jednak zakładamy, że ludzie najbardziej dotknięci - przyszli rodzice czy przynajmniej matka - chcieli jej dokonać. Toteż zabijanie niemowląt może być zrównane z aborcją tylko wtedy, gdy ci najbliżsi dziecku nie chcą, żeby żyło. Jako że niemowlę może być zaadoptowane w sposób, w który jeszcze nieżywotny płód nie może być, takie przypadki będą rzadkie. Zabicie niemowlęcia, którego śmierci rodzice nie chcą, jest, oczywiście, zupełnie inną sprawą." (s. 168 - 169)

"(...) fakt iż istota jest istotą ludzką, w sensie przedstawiciela Homo sapiens, jest nierelewantny do zła zabicia jej; to raczej cechy takie jak racjonalność, autonomia i samoświadomość czynią różnicę. Niemowlętom brakuje tych cech. Dlatego zabicie ich nie może być zrównane z zabiciem normalnej istoty ludzkiej czy jakichś innych samoświadomych istot." (s. 176)

(c)Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie bez zgody autora zabronione.

Wyświetleń: 1448
Dodaj komentarz
Legenda
  • - książka oceniona przez Ciebie - najedź na ikonę przy książce aby zobaczyć ocenę
  • - do książki dodano opisy lub recenzje
  • - książka dostępna w naszej księgarni
  • - książka dostępna u innych użytkowników (wymiana, kupno)
  • - książka znajduje się w Twoim schowku
Patronaty Biblionetki
Biblionetka potrzebuje opiekunów
Recenzje

Użytkownicy polecają:

Redakcja poleca: