Pewien profesor stwierdził, że Józef Beck: Biografia (Kornat Marek, Wołos Mariusz) mogłaby nosić tytuł "O ministrze, który miał zawsze rację". Podkreślał przy tym sympatię autorów do bohatera. Moim zdaniem równie dobry byłby filmowy tytuł: "Jak stracić przyjaciół i zrazić do siebie ludzi". W tym przypadku byłby to efekt nieliczenia się Becka z opinią publiczną, szczególnie za granicą. W tym opinią ważnych polityków, kształtujących wizerunek Polski.

Biografia takiej postaci, takiego autorstwa i takiej objętości na długi czas będzie punktem odniesienia dla historyków i osób historią zainteresowanych.

Nie wszystko wyszło idealnie. Są drobiazgi do wyeliminowania w kolejnych wydaniach. Choćby mszczenie się za wydarzenie z 1938 roku w roku 1936, albo ORP Wicher, który interweniował w Gdańsku dwa razy, choć w rzeczywistości robił to tylko raz.

Większej wagi są wygłoszone autorytatywnym tonem tezy, które mogą budzić kontrowersje u innych historyków:
• Czy Tadeusz Kobylański był agentem sowieckim? (bardziej niż autorom wierzę innym historykom, którzy twierdzą, że jednak był).
• Czy nie miał innego wyjścia niż zajęcie Zaolzia? (wg prof. Stanisława Żerki miał).
• Wreszcie bardzo ostro postawiona teza, że Francuzi celowo wprowadzali nas w błąd w 1939 roku, nigdy nie zamierzając udzielić Polsce pomocy. (Zdecydowanie bliżej mi do wyważonej opinii dr Wojciecha Mazura wyrażonej w Lot ku burzy: Polska w przygotowaniach mocarstw Zachodu do wojny powietrznej marzec-sierpień 1939 (Mazur Wojciech) Opierał się on na źródłach wojskowych. Baza autorów biografii Becka to bardziej materiały dyplomatyczne).

Od tego są historycy, by walczyć na argumenty. Cóż jednak zostaje zwykłemu czytelnikowi? Czy biografia J. Becka jest atrakcyjna, dla przeciętnego czytelnika, takiego jak ja? Zależy od tego, jakie są nasze oczekiwania. Z biografii chcę się dowiedzieć czegoś o człowieku, o tym, jaki był, co go kształtowało. Mniej interesuje mnie wykład na temat okoliczności zewnętrznych wpływających na podejmowane przez niego decyzje.

W biografii Becka znajdziemy fragmenty obu typów.

Niestety okres lat 30-tych za bardzo oddala się od postaci ministra, zamieniając się w obszerny wykład na temat polskiej polityki zagranicznej. Dlatego zdecydowanie bardziej podobały mi się rozdziały o młodości Jima (jak nazywała go żona), czy opis jego internowania w Rumunii.

Chciałoby się więcej o życiu rodzinnym, o rozrywkach, sporcie czy zdrowiu. W biografii Józefa Becka znajdziemy to wszystko, ale ledwie zarysowane. Podręcznik do historii dyplomacji jednak przeważa. Dla niektórych może to być zaletą. Każdy musi rozważyć sam.

Podsumowując: książka warta jest lektury, mimo drobnych wad, czy kontrowersyjnych tez. Biografia jest apologetyczna, ale w sposób nieprzeszkadzający bardzo w lekturze.

Nie musimy się z autorami zgadzać. Ale warto ich stanowisko znać.