Kolejna po znakomicie przyjętej na polskim rynku "Świetlistej republice" powieść hiszpańskiego autora, która nie daje spać. W tej niewielkiej książce, gdzie tragedia grecka spotyka się z horrorem, Barba wnika w umysłowość dziecka – nie "małego dorosłego" z naszych projekcji, nie "ucieleśnienia niewinności" z kulturowych klisz, lecz nieskorumpowanej jeszcze przez normy, obyczaje i język czystej ludzkiej istoty.

"Małe rączki" opowiadają historię dziewczynki, która po nagłej śmierci rodziców trafia do domu dziecka. Barba z jednej strony penetruje doświadczenie dziecięcej traumy, z drugiej opisuje, jak w zderzeniu z osobą, która wie, czym jest utrata i ma wspomnienia z innego świata, puste i ułomne zaczynają czuć się dzieci, dla jakich do tej pory sierociniec był wszystkim. Przybycie Mariny oznacza utratę pierwotnego raju. Porównanie z kimś tak innym niszczy symbiotyczną jedność grupy.

"Pierwszy raz niektóre poczuły się grube albo brzydkie, poczuły, że są ciałem i tego ciała nie da się zmienić. Tak jak pojawiała się ona, pojawiałyśmy się my; te dłonie, te nogi, teraz wiedziałyśmy, że takie jesteśmy i nie sposób od tego uciec". Ceną za poczucie odrębności jest cierpienie.

Marina jawi się niczym przybyszka z kosmosu. Zadomowione w sierocińcu dziewczynki podziwiają ją i się jej boją. Pożądają ją i jej nienawidzą. Ona sama podejmuje rozpaczliwe próby, by na powrót zejść na ziemię. Barba w sobie tylko znany sposób – obrazem, metaforą, rytmem zdań – opisuje sprzeczne uczucia i skomplikowane myśli, jakie są udziałem dzieci, które nie potrafią jeszcze ich werbalizować. Ma, jak pisze w posłowiu do polskiego wydania Ewa Modzelewska–Kossowska, "wyjątkową zdolność obdarzenia nieświadomości językiem". A jednocześnie daje nam przeszywająco odczuć rzeczywistość pozajęzykową. W "Małych rączkach" pokazuje, jak milczkiem niepohamowana zachłanność na życie przepoczwarza się w mordercze impulsy.


[Wydawnictwo Filtry, 2021]