Peter Wohlleben to najbardziej znany leśniczy w Europie, a jego książki o przyrodzie i lasach mają rzesze czytelników. „Dotknij, poczuj, zobacz” to kolejna z nich, która prezentuje las na wzór ludzkiego organizmu i przybliża - tak, jak te wcześniejsze - życie drzew i mieszkańców leśnych ostępów.

„Coraz więcej jest osób zafascynowanych naturą (sam do nich należę), które chciałyby nie tylko widzieć las, ale również intensywnie go poczuć. Często zazdrościmy zwierzętom pierwotnej siły zmysłów. Jak jednak sami wypadam w tej mierze? Na co jeszcze w ogóle nas stać po wiekach cywilizacji, która na co dzień nie wymaga już od nas czujnej uważności względem natury?”[1].

Wohlleben w pierwszych rozdziałach porównuje ludzkie zmysły z właściwościami drzew i zwierząt, które mogłyby się wydawać analogiczne. Później poszukuje innych podobieństw – tętno i umysł drzew, zmysł równowagi, zdolność do rejestrowania pól elektrycznych, powiązania roślin i zwierząt leśnych. „Woda jest tym dla drzew, czym krew dla ludzi”[2]. A czy możemy komunikować się z drzewami tak, jak chociażby ze słoniem? „Drzewa mają tak samo jak słonie legendarną pamięć, podobnie też jak one dysponują językiem, który z początku wydaje się nam niezrozumiały: drzewa komunikują się ze sobą między innymi za pomocą połączeń między korzeniami, słonie z kolei wykorzystują generowane nogami infradźwięki”[3].

„Dotknij, poczuj, zobacz” to także refleksja nad współczesną gospodarką leśną, ekologią i koniecznością chronienia starych drzewostanów. Wohlleben opisuje swoje podróże w miejsca, gdzie lokalni mieszkańcy walczą o zachowanie naturalnego środowiska – m.in. wizytę w Puszczy Białowieskiej, w Kolumbii Brytyjskiej, wyprawę do najstarszego drzewa, które rośnie w Szwecji. Przystępnie przybliża procesy zachodzące w naturze, wpływ działalności człowieka na jej degradację i wycinkę lasów, która obraca się przeciwko ludzkości. Interesująco wyjaśnia, co dają nam drzewa, dlaczego warto je zachowywać, jaki jest ich wpływ na gospodarkę wodną, obniżenie temperatury otoczenia i życie lokalnych mieszkańców.

Wohlleben nawiązuje także do trendu kąpieli leśnych, tłumaczy, jak czerpać radość z obcowania z przyrodą, gdzie najlepiej wybrać się na spacer. Przy okazji obala kilka mitów na temat lasów i wędrówek po nich i przystępnie objaśnia, jak w bezmyślny sposób nie niszczyć przyrody.

„Dotknij, poczuj, zobacz” to fascynująca opowieść o przyrodzie, opowiedziana prostym i łatwym w odbiorze językiem. Wohlleben w przystępny sposób przytacza naukowe ciekawostki, dzieli się swoimi obserwacjami i spostrzeżeniami. „Chodźmy więc lepiej do lasu i zobaczmy, w jakim stanie są prastare więzi między nami a naturą. A są nadal nienaruszone!”[4].

[Recenzja opublikowana także na innych portalach czytelniczych]

[1] Peter Wohlleben, „Dotknij, poczuj, zobacz: fenomen relacji człowieka z naturą”, przeł. Ewa Kochanowska, Wydawnictwo Otwarte, 2019, str. 9.
[2] Tamże, str. 87.
[3] Tamże, str. 55.
[4] Tamże str. 8.