Typ recenzji: oficjalna PWN
Recenzent: Natalia M (porcelanka)

Tamara Łempicka – najbardziej znana i ceniona polska malarka. Zapomniana, odkryta po latach na nowo. Artystka w każdym calu, nietuzinkowa i wywołująca skandale. Małgorzata Czyńska przybliża jej postać w nieszablonowej biografii.

„Tak, była żarłoczna, zachłanna, nienasycona. Ale gdyby nie była, to świat by się o niej nie dowiedział, świat by ją pożarł, połknął, przeżuł i wydalił, jak tylu innych” [1].

„Łempicka: Tryumf życia” to opowieść o malarce, przedstawiająca niechronologicznie zdarzenia z jej życia. Rozpoczyna się opisem wizyty w paryskiej „seksbudzie” i hedonistycznego stylu życia artystki. Zanim jednak Łempicka trafiła do Paryża, gdzie zaczęła malować, żyła, mieszkała i spędzała czas w Sankt Petersburgu na rautach, obracając się wśród elity. Czyńska stara się oddzielić ziarno od plew i dociec prawdy – zwłaszcza, że malarka lubiła ubarwiać swoją przeszłość i tworzyła własną legendę.

Wszystkiemu okazuje się być winna I wojna światowa, która otworzyła przed kobietami nowy świat – zaczęły pracować zawodowo i zmieniły sposób ubierania się. „Winę za narodziny nowej kobiety można było oczywiście zwalić na wojnę i fryzjerów, którzy jednym nieodpowiedzialnym cięciem utwierdzili kobiety w ich podobieństwie do mężczyzn, w sile i wszechmocy przynależnym mężczyznom. (…) A przecież rewolucja dokonała się w damskich głowach, fryzjerzy tylko dopełnili dzieła”[2]. Kobiety zaczynają być paniami własnych losów, świetnie odnajdują się w nowej rzeczywistości.

Czyńska śledzi kolejne etapy kariery Łempickiej – podbicie paryskich salonów, podróże do Włoch, wystawy i najbardziej płodny okres w tworzeniu sztuki. Opisuje także jej skandalizujące życie – spotkanie Tadeusza Łempickiego, który później został jej mężem, liczne romanse i przygody z przypadkowo poznanymi mężczyznami i kobietami, późne powroty do domu, po to, aby malować do rana. Zdradza, że modelkami artystki były najczęściej prostytutki i dziewczyny do towarzystwa. Nie omija także najtrudniejszych okresów w twórczości Tamary Łempickiej – zmagań z depresją („Nie była praktykującą katoliczką, nie prosiła Boga o pomoc. Bóg był mężczyzną, a mężczyźni zawodzili”[3]), ucieczki przed II wojną światową do Stanów Zjednoczonych, rozwodu i ponownego małżeństwa. „Łempicką” wypełniają także przedruki prac malarki – obrazów i okładek czasopism- oraz fotografie samej Tamary Łempickiej.

Czyńska stworzyła biografię artystki napisaną obrazami, emocjami – nie ma w niej suchych faktów, za to jest próba rekonstrukcji życia Łempickiej, uczuć jej towarzyszących i przybliżenia realiów, w których powstawały jej najsłynniejsze dzieła. Chociaż to niewielka objętościowo książka, w interesujący sposób prezentuje postać Tamary Łempickiej i zachęca do poznania jej dzieł.

Ocena recenzenta: 4,5/6

[1] Małgorzata Czyńska „Łempicka. Tryumf życia”, Wydawnictwo Znak, 2020, str. 198.
[2] Tamże, str. 52.
[3] Tamże, str. 142.