Ubiegły rok pod względem czytelniczym niezwykle mi się udał. Sporo w nim było powtórek (aż siedemnaście, co dotąd mi się chyba nie zdarzyło), ale przede wszystkim królowała w nim bardzo dobra literatura. Nigdy nie przeczytałam, aż tylu świetnych debiutów (w czym największa zasługa Misiaka ;). To był także rok reportaży i literatury rozrywkowej (takiej czytanej dla odstresowania i odpoczynku). Trudno mi było ze 126 przeczytanych książek – rekordowej jak dla mnie ilości – wybrać tylko 10, ale tradycyjnie, oto one.

1. Lista nieobecności (Urbaniak Michał Paweł) Zdecydowanie najlepsza książka jaką czytałam w 2020 roku. Jest w niej wszystko to, co cenię w literaturze – piękny język i uwodzący styl sprawiające, że nie można się oderwać od lektury, wielowymiarowe i wiarygodne portrety psychologiczne postaci, „klimat”, który zostaje w czytelniku na długo. Piękna, refleksyjna opowieść nie tylko o umieraniu – każdy odkryje w niej coś innego i zinterpretuje ją na własny sposób, a to cecha naprawdę dobrej literatury. „Zmarłych się nosi w sobie, nie przestaje. Można żyć, ale w sobie ma się cmentarze”. „Nie można uciec od swoich traum, one zostają na zawsze”[1]

2. Wierzyliśmy jak nikt (Makkai Rebecca) Książka, która wywiera niezapomniane wrażenie. Podejmująca z wyczuciem i rozwagą temat epidemii AIDS w latach 80. XX wieku. „Gdybyśmy tylko mogli być na tej ziemi w tym samym czasie i w tym samym miejscu co wszystkie osoby, które kochamy, gdybyśmy mogli razem się urodzić i razem umrzeć, wszystko byłoby takie proste. A tak nie jest”. Stracone pokolenie lat 80.

3. Znamię (Hurka Olgierd) Debiut, który wymyka się możliwości zaszufladkowania do jednego gatunku. Wątki kryminalno – sensacyjne przeplatają się z głęboką, nieomal filozoficzną opowieścią o człowieku i samotności. Największe wrażenie wywiera jednak styl autora – hipnotyzujący, zaskakująco wyrobiony i dojrzały jak na debiutującego pisarza. „Bez względu na to, co posiadamy - dom, kolekcję obrazów, rodzinę, znajomych - dostajemy to tylko na pewien czas. Coś jest z nami, a potem odchodzi. Niekiedy wraca po wykonaniu pobocznych pętli, ale prędzej czy później znika ostatecznie z horyzontu”. Wszystko płynie

4. Dorośli (Aubert Marie) Smutne, bardzo prawdziwe studium samotności czterdziestolatki. Aubert trafnie i bezlitośnie obnaża codzienność i z uwagą śledzi relacje siostrzane, zagląda w głąb swoich bohaterów. „Za którymś razem – myślałam sobie, siedząc w fotelu ginekologicznym – za którymś razem musi się udać, w końcu po tych wszystkich żonatych lub na stałe związanych z kimś innym, niezainteresowanych lub nieinteresujących mężczyznach, wreszcie na kogoś trafię.”
Studium samotności czterdziestolatki.

5. Vera (Beauchamp Mary Annette (pseud. Arnim Elizabeth von lub Elizabeth)) To zaskakujące i niewiarygodne, jak aktualna może być literatura. Nieomal mrożąca krew w żyłach opowieść o przemocy psychicznej, manipulacjach i wywieraniu presji. Książka, którą dziś można by określić jako thriller psychologiczny.
Małżeńska pułapka

6. Powiedzieli, żebym przyszła sama: Za linią dżihadu (Mekhennet Souad) Rzetelny, obiektywny i obszerny reportaż o dżihadzie, arabskich bojownikach i sytuacji na Bliskim Wschodzie. Mekhennet dociera tam, gdzie nie mają możliwości dotrzeć inni zachodni dziennikarze. Relacjonuje racje obu stron i jest krytyczna wobec swoich rozmówców. „Świat wcale nie stoi w obliczu zderzenia cywilizacji czy kultur, lecz w obliczu zderzenia między tymi, którzy chcą budować mosty, a tymi, którzy widzą świat przez pryzmat tego, co nas dzieli i w pocie czoła szerzą nienawiść i dalsze podziały”. Świetny, dający do myślenia reportaż. „Wybierz tylko kolor burki i nie ma sprawy, dalej będziesz mogła być dziennikarką” [1]

7. Las, pole, dwa sobole (Stoga Joanna) Urzekające formą i stylem miniaturki powiązane w całość. Refleksyjne opowieści o życiu, śmierci i samotności, które czyta się lekko, chociaż każda z historii zapada w pamięć. „Jestem kolekcjonerką samotności. Wyszukuję jej odmiany pośród napotkanych ludzi. Przyglądam się im, porównuję objawy, a potem staram się je przyszpilić, niczym motyla w gablotce, jednym określeniem, które najlepiej odda ich charakter”. Koraliki miniaturek

8. Co się stało w Jonestown?: Sekta Jima Jonesa i największe zbiorowe samobójstwo (Guinn Jeff) Reportaż o sekcie, zbiorowym samobójstwie i fenomenie Jima Jonesa. Rzetelne, analityczne opracowanie o funkcjonowaniu sekty i zarazem biografia jej twórcy. Przerażający, ale obiektywny i wyważony obraz „Świątyni Ludu” i próba poszukiwania odpowiedzi na pytanie, co sprawia, że ludzie wstępują do sekt i skąd bierze się charyzma ich przywódców. „Dopilnuj, żeby byli bardzo biedni i bardzo zmęczeni, a oni nigdy nie odejdą” [1].

9. Gambit królowej (Tevis Walter S.) Wciągająca i poruszająca historia o dziewczynie, która gra w szachy. Świetny portret psychologiczny głównej bohaterki i przedstawienie problemów z którymi się boryka – z czym przychodzi się mierzyć osobom nieprzeciętnie inteligentnym i geniuszom, a także poruszenie tematu dyskryminacji i pozycji kobiety w „męskim świecie”. „Jedni grają w szachy dla rozrywki, drudzy z wewnętrznego przymusu, który niekiedy przeradza się w nałóg. Od czasu do czasu pojawia się ktoś, dla kogo szachy są jak oddychanie. Mały chłopiec, zadziwiający nas przedwcześnie rozwiniętym talentem do tej najtrudniejszej gry świata. Co jednak, jeśli ten chłopiec jest dziewczynką o brązowych oczach i ciemnych włosach, ubraną w granatową sukienkę?”. „Dziewczynki nie grają w szachy”[1]

10. Kolekcjoner porzuconych dusz: Reportaże z Brazylii (Brum Eliane) Zbiór krótkich, ale zapadających w pamięć reportaży o kraju, który wydaje się odległy i egzotyczny. Piękny przykład świetnego, rzetelnego i obiektywnego dziennikarstwa. „Akuszerkom z puszczy nie mieści się w głowie, że życie może rozpoczynać się w kolebce śmierci, czyli w szpitalu, jakby było jakąś chorobą”. „Brazylia istnieje jedynie w liczbie mnogiej, jako Brazylie”[1]