Fatum jakieś ciąży nad czytanymi przeze mnie powieściami, krążącymi wokół kompozytorów i tematów muzycznych - trójkowe okazały się Dyrygent (Quigley Sarah), Przedpiekle sławy: Rzecz o Chopinie (Witt Piotr) (dobra, to nie powieść), a teraz Doktor Faustus (Mann Thomas (Mann Tomasz)).

Może powinienem był czytać wydanie Ossolineum, bo nie tylko jest poręczniejsze (984 strony w porównaniu z moim 464-stronicowym wydaniem, drukowanym maczkiem), ale pewnie z objaśnieniami. Dodatkowo "Doktor Faustus" w oczywisty sposób nasuwa interpretację bycia rozliczeniem z hitleryzmem (2wś jako zadośćuczynienie za klęskę 1wś). A Ossolineum w nocie ma:

"Nie powinno zatem dziwić, że interpretacja Doktora Faustusa jako powieści-paraboli zdominowała jej recepcję, a stawianie znaku równości między kuszeniem Adriana Leverkühna a uwiedzeniem narodu niemieckiego przez nazizm stało się czytelniczym nawykiem.

Hubert Orłowski we Wstępie do niniejszej edycji zwraca uwagę na nurt kontestujący tę tradycję."

Na samej powieści mocno się zawiodłem. Liczyłem na bardzo wiele muzyki - parę fragmentów o muzyce naprawdę fascynujących, szczególnie analiza ostatniej sonaty Beethovena - ale za mało tego dla mnie! (terminologia mi znana, więc popularny problem mnie ominął)

Prócz tego odniosłem wrażenie, że jest potwornie przegadana, wygląda jak zlepek idei literackich, które leżały w szufladzie i pod koniec życia Mann zapragnął gdzieś je wcisnąć. No bo po co biegunka słowna w 1/3 po francusku polskiego Żyda Fitelberga? Czy Mann jest autorem pierwszego w literaturze opisu szurii, gdy główny bohater Adrian Leverkuhn snuje teorie o kosmicznym pochodzeniu chorób.

Słaba literacko, jak napisana dla prostego wywołania wzruszenia, jest historia siostrzeńca Leverkuhna: dziecka doskonałego, takiego starego-maleńkiego a la niemiecki Ordnung, którego wszyscy z miejsca pokochują, który Uwaga: po kliknięciu pokażą się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu

Wypisałem sobie jeden intrygujący fragment:

"W konserwatywnej swej formie trzymając się Objawienia i tradycyjnej egzegezy usiłowała [liberalna/postępowa teologia] "ratować", co tylko się dało, z elementów religii biblijnej, z drugiej zaś strony liberalnie zaakceptowała historyczno-krytyczną metodę świeckiej nauki historii "rezygnując" pod presją naukowej krytyki ze swych najistotniejszych treści - z wiary w cuda, ze znacznych partii chrystologii, z cielesnego zmartwychwstania Jezusa i z wielu innych kwestii. Cóż to jednak za nauka, której stosunek do rozumu jest tak chwiejny, wymuszony, której stale grozi zagłada na zasadzie kompromisów, jakie z nim zawiera? W moim mniemaniu "liberalna teologia" to drewniane żelazo, to contradictio in adiecto. Chętnie akceptując kulturę o chcąc się dostosować do ideałów społeczeństwa mieszczańskiego, degraduje ona religię do funkcji ludzkiego humanizmu, ekstatyczność i paradoksalność natomiast, stanowiące istotę religijnego geniuszu, rozwadnia do granic etycznej postępowości. Element religijny nie może być wchłonięty przez samą tylko etykę i stąd myśl naukowa i właściwa myśl teologiczna znowu się rozchodzą. Naukowa wyższość liberalnej teologii, twierdzi się teraz, jest wprawdzie niezaprzeczalna, lecz jej pozycja teologiczna jest słaba, gdyż moralności jej i humanizmowi brak zrozumienia dla demonicznego charakteru ludzkiej egzystencji. Jest ona wprawdzie uczona, lecz płytka, natomiast konserwatywna tradycja znacznie lepiej ostała się wobec prawdziwego zrozumienia ludzkiej natury i tragizmu życia, dlatego też posiada znacznie głębszy i poważniejszy stosunek do kultury niż postępowa ideologia mieszczańska." [87/88]