"Mówią, że był on i pozytywistą, i sceptykiem, i cynikiem" - pisał o Adolfie Dygasińskim przyjaciel, Antoni Sygietyński. Żadnemu chyba twórcy nie przyklejono tylu etykiet, co autorowi "Beldonka". Określano go m.in. "Homerem walki o byt", "piewcą natury", "poetą wsi i świata zwierzęcego", "polskim Kiplingiem", "materialistą znad Nidy", "modelowym polskim naturalistą", "poetą tajemnic bytu". Do tego repertuaru podsumowujących interpretacje formuł autorka książki dodaje jeszcze jedną: "niepoprawny pozytywista". Ale nie robi tego po to, by dopełnić ów katalog pojęć kolejną ogólnikową konstatacją, raczej sugeruje możliwość odczytań nowych, z innych perspektyw - trochę na przekór ustalonym wnioskom i utrwalonym wobec tej twórczości normom postępowań badawczych. Agata Skała proponuje taki ogląd utworów literackich Dygasińskiego, który pozwala widzieć w nich dzieła wyłamujące się ze schematów tendencji, typowości i przyjętych w epoce pozytywizmu porządków estetycznych.


[Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013]