Wiek XIX, wraz z gwałtownym rozwojem społecznym i gospodarczym, stworzył nieznane przedtem dziedziny sztuki czy architektury, dorabiając do nich własną i tylko sobie właściwą ideologię. Wystarczy przypomnieć takie charakterystyczne tematy architektoniczne, jak "muzeum", "bank", "dom towarowy", "dworzec", "sąd". Tematem takim był też, na nowo teraz przekształcany, stary temat "rezydencji". Rezydencja królewska, książęca, szlachecka, bankierska lub fabrykancka stawała się najbardziej widocznym nośnikiem politycznych i społecznych poglądów i przekonań ich właścicieli.

Teren Wielkopolski nie różnił się pod tym względem od innych krain wchodzących w skład monarchii pruskiej. Poprzez specyfikę polityczną czy gospodarczą rozmaite działania mogły nabierać i nabierały własnych znaczeń czy podtekstów. Na przykładzie wielkopolskich realizacji z przełomu XVIII i XIX wieku, między innymi w Kórniku, Dębnie, Komierowie, Smogulcu czy Posadowie, autor omawia charakterystyczne cechy rodzącego się wówczas stylu narodowego.


[Zysk i S-ka, 2020]