László Passuth (ur. 1900), współczesny węgierski powieściopisarz, eseista i tłumacz, swoje zainteresowania literackie - poczynając od pierwszych utworów opublikowanych w latach trzydziestych - związał z historią. Popularność przyniosły mu, poprzedzone badaniami i podróżami, wielkie powieści panoramiczne, przedstawiające głównie te epoki, w których następowało zderzenie różnych kultur, np. "Bóg deszczu opłakuje Meksyk" (1939), powieść z czasów konkwisty, "W czarnym aksamicie" (1947).

Z jego pasji historycznej wynika zainteresowanie postaciami wielkich artystów, czemu Passuth dał wyraz publikując zbeletryzowane powieści biograficzne, m. in. o Rafaelu, Velazquezie, Giorgione czy Monteverdim.

Z fascynacji niemal legendarną postacią jednego z najwybitniejszych malarzy szkoły weneckiej doby renesansu, Giorgione (1478?-1510), narodziła się powieść Passutha "Miłość i śmierć wśród lagun". Główny wątek utworu stanowi miłość słynnej weneckiej kurtyzany, Cecylii, i Giorgione. Cecylia, nieślubna córka ostatniego króla Cypru, Jakuba Lusignana, po zagarnięciu wyspy "gość" Republiki Weneckiej, i malarz Giorgione spotykają się i zakochują w świecie intryg i rozgrywek politycznych Wenecji początku XVI w. Miłość obojga kochanków przekształca i zmienia ich dotychczasowe życie narażając jednocześnie na konflikt z interesem republiki, w której rękach Cecylia była narzędziem.

Obok walorów literackich - wartkiej akcji, obfitującej w przygodowe i sensacyjne wątki, galerii barwnych postaci historycznych - powieść ma również duże walory poznawcze, odtwarzając klimat i realia renesansowej Italii.


[Wydawnictwo Literackie, 1979]