1. Wielkie porażki militarne: Jak pogoda wpłynęła na losy wojen (Wood C. E.) (4,0)
Bzdurny polski tytuł skrywa w sobie "Mud a military history", interesującą rozprawkę o błocie w aspekcie militarnym. Od samego czytania o zmaganiach żołnierzy w śliskiej, gęstej masie można się samemu zmęczyć.

2. Asiunia (Papuzińska Joanna) (4,5)
Autobiograficznie o przeżywaniu wojny przez małe dziecko. Ładnie wydane, dobre ilustracje.

3. Czas umierania: Ostatnie dni życia mnichów (Diat Nicolas) (2,5)
Olbrzymie rozczarowanie. Na wielu poziomach. Poczynając od rozminięcia się z moimi oczekiwaniami (zamiast rozmów z umierającymi, rozmowy o zmarłych), poprzez bardzo kontrowersyjne tezy (np. akceptowania zagłodzenia się na śmierć przez chorego, kwestionowania głębokiej sedacji), aż po bzdury, że szczepionka wywołuje SM.

4. Damy, dziewuchy, dziewczyny: Historia w spódnicy (Dziewit Anna (Dziewit-Meller Anna)) (3,0)
Bardzo dobry pomysł, wykonanie kiepściutkie. Jak można książkę dla dzieci pisać prawie wyłącznie zdaniami wielokrotnie złożonymi. Strasznie się czyta. A na głos to już zupełna tragedia. Wyjątkowej ekwilibrystyki wymaga takie pisanie o św. Jadwidze, by nie wspomnieć o tym że została świętą. Na dodatek powielanych jest masa błędnych stereotypów (np. że w średniowieczu nie dbano o higienę).

5. Listy 1959-1998 (Herling-Grudziński Gustaw, Mrożek Sławomir) (5,0)
Warto, dla kilku - kilkunastu listów znakomitych. Zdecydowanie więcej tu Mrożka niż Herlinga.

6. Słyszałem wołanie sowy (Craven Margaret) (5,0)
Odchodzenie, umieranie, przemijanie. Pogodny, smutny stoicyzm wobec przeciwności losu. Czytelnicza perełka.

7. Bracia Karamazow (Dostojewski Fiodor (Dostojewski Teodor)) (5,0)
Ot, taki sobie kryminalik. Nie dla wrażliwców, bo męczą tam pieska Żuczka.
A serio to utwierdziłem się w przekonaniu, że Dostojewski to wielki pisarz, który jednakże ma dziki, azjatycki, emocjonalny tok myślenia, odmienny od europejskiego racjonalizmu.

8. Czekoladki dla Prezesa (Mrożek Sławomir) (5,0)
Prezes był w starożytności, prezes był w PRL, prezes będzie i w przyszłości. Ba! Każdy ma własnego prezesa.

9. Stancje (Grzegorzewska Wioletta) (3,5)
Jak na współczesną prozę polską całkiem przyzwoicie, szczególnie pod względem sprawności językowej. Ale nic ponadto.

10. Kościuszko: Książę chłopów (Storozynski Alex) (4,0)
Wiele bardzo daleko idących uproszczeń historycznych. Pamiętajmy jednak, że to pozycja popularyzatorska skierowana do czytelnika amerykańskiego. Jako taka się sprawdza bardzo dobrze. Krytycy zarzucają autorowi, że mitologizuje Kościuszkę. Nie zgadzam się. Czytając uważnie zauważymy, że był to typ emocjonalnego, dobrodusznego naiwniaka, który brak talentu nadrabiał pracowitością. Czy to istotnie laurka?

11. Leibniz: Biografia intelektualna (Antognazza Maria Teresa) (4,5)
Wiedziałem, że Leibniz był wszechstronny, ale zszokował mnie ogrom jego erudycji i zainteresowań. Człowiek, dla którego wszystko wiąże się z wszystkim, a historię genealogiczną rodu hanowerskiego rodu panującego zaczyna od stworzenia świata, właściwości skorupy ziemskiej i wykopalisk.

12. Drzewo do samego nieba (Terlikowska Maria) (4,0)
Literatura dziecięca z czasów, gdy jeszcze pozwalano pociechom wspinać się wysoko na drzewa. Można odczytywać na nowo, jako wychowanie aktywistów miejskich dbających o przyrodę.

13. Pasażerka (Posmysz Zofia) (4,0)
Literatura obozowa inna od większości innych. Autorka bazując na swoich doświadczeniach usiłuje przedstawić perspektywę niemieckiej nadzorczyni, która starała się trzymać regulaminu i "wykonywać swoje obowiązki".

LUTY

14. Ronja, córka zbójnika (Lindgren Astrid) (5,5)
Strach i odwaga, kłótnie i godzenie się, dzieciństwo i dorosłość, zabawa i powaga, życie i śmierć.
Piękna opowieść dla małych i dużych.

15. Konstantyn XI: Ostatni cesarz Bizancjum (Nicol Donald M.) (4,0)
Zwięźle i treściwie. Interesujące rozdziały o pośmiertnej legendzie Konstantyna oraz o prawdziwych i rzekomych dziedzicach cesarza.

16. Urwis Packo (Moric Rudo) (3,5)
Czechosłowacka opowieść o małym szopie, Packo Ladacko, który ucieka z zoo. Przeżywa przygody, poszukiwany przez opiekuna Kaspra Chochelkę i dyrektora Benjamina Papużkę.

17. Czasy kóz (Starova Luan) (5,0)
Tito, Stalinizm, Macedonia i kozy. Alegoryczne rozliczenie się z przeszłością.
Ciekawe wątki autobiograficzne autora - pierwszego ambasadora Macedonii w Paryżu.

18. Koza ojca Bartłomieja; Ze wspomnień kuropatwy (Daudet Alphonse (Daudet Alfons)) (5,0)
Pierwsze opowiadanie (właść. tłum. "Koza pana Seguine"), cytowane przez Starovę, pozwala lepiej zrozumieć jego "Czasy kóz".
Drugie, to poruszający manifest przeciw polowaniom, sprzed 150 lat!

19. Średniowiecze w nas (Nodl Martin) (4,5)
Dzieciństwo, starość, choroba, małżeństwo, podatki, alkohol, śmierć. Myślimy i odczuwamy zaskakująco podobnie, do ludzi średniowiecznych.
Czeski bestseller popularyzujący historię.

20. Nexus (Naam Ramez) (4,0)
21. Crux (Naam Ramez) (3,0)
Dwie części trylogii SF. Trzecią odpuszczę. Ciekawe tematy, jak transhumanizm, neuronauki, czy odpowiedzialność naukowca, nie przebijają się spod warstwy sensacyjnej. Na dodatek styl prosto z warsztatów creative writing.

22. Dziennik: Wrześniowa obrona Warszawy 1939 r. (Lipiński Wacław) (5,0)
Relacja bez owijania w bawełnę. Głupota, chaos i tchórzostwo przeplatają się z odwagą, honorem i wyczerpującym wysiłkiem. Tych pierwszych jakby więcej...

23. Akademia pana Kleksa (Brzechwa Jan (właśc. Lesman Jan Wiktor)) (5,0)
Moim zdaniem kolorowe pigułki pana Kleksa to ewidentnie były dopalacze. Odjechana lektura.

24. Człowiek w poszukiwaniu sensu: Głos nadziei z otchłani Holokaustu (Frankl Viktor Emil) (5,0)
Nie wiem, jaka jest skuteczność logoterapii, ale to, że Frankl opracował jej założenia na podstawie własnych doświadczeń obozowych, robi wrażenie.
Na dodatek esej jest bardzo dobry pod względem literackim.

25. Zakręt rzeki (Naipaul Vidiadhar Surajprasad) (5,5)
Chciałoby się powiedzieć "Jądro ciemności" 80 lat później. Kolonializm zastępuje kleptokracja Mobutu. W tym wszystkim trwa bohater przyjmujący swój los niczym stoicki "Profesor Stoner".
Kawał świetnej literatury.

26. Afryka Kazika (Wierzbicki Łukasz) (4,5)
Chyba jedynym, co mógłbym zarzucić, jest to, że stanowi raczej zbiór epizodów, a nie spójną opowieść.
Poza tym dobra lektura, przybliża dzieciom postać Kazimierza Nowaka i zaszczepia zew podróżowania.

27. Zaczarowana zagroda (Centkiewicz Czesław Jacek, Centkiewicz Alina (Centkiewiczowa Alina)) (3,0)
Nie rozumiem dlaczego to lektura szkolna. Zestarzała się i to bynajmniej nie tylko przez "marynarzy radzieckich".


MARZEC

28. Zjednoczenie narodów cnych: polskiego, litewskiego, ruskiego: Wołyń i Kijowszczyzna w Unii Lubelskiej (Litwin Henryk) (4,5)
Wydawałoby się, że o akcie inkorporacji Wołynia, Bracławszczyzny i Kijowszczyzny nic nowego nie da się powiedzieć. A jednak. Pod wpływem lektury zupełnie zmieniłem opinię na ten temat.

29. Epidemia: Od dżumy, przez HIV, po ebolę (Shah Sonia) (5,0)
Lektura na czasie. Rzetelnie, wciągającym stylem dziennikarki śledczej.
Ludzie bardziej od patogenu powinni bać się swoich zachowań. Uwaga - polski podtytuł mylący, niezgodny z oryginalnym. Więcej tu o cholerze, H1N1, SARS i drogach ich rozprzestrzeniania niż o dżumie czy HIV.

30. Pogańscy mistrzowie chrześcijan (Bazyli Wielki św.) (4,0)
Znana też pod nazwą: "Do młodzieńców o korzyściach z czytania książek pogańskich". Przez dziesiątki lat lektura szkolna. W sumie szkoda, że nie jest nią nadal.

31. Ocean to pikuś (Wierzbicki Łukasz) (6,0)
Rewelacja! Dawno się tak nie ubawiłem. Olek Doba rządzi! (książka o jego podróżach kajakiem przez Atlantyk)

32. Posełki: Osiem pierwszych kobiet (Wiechnik Olga) (4,0)
Mógłbym kręcić nosem na wiele mankamentów (np. że to bezkrytyczna biografia Zofii Moraczewskiej z dodatkami dotyczącymi innych kobiet), ale to nieistotne. Takie książki są ważne. Szczególnie dlatego, że mogą trafić dla szerokich rzesz czytelników, którzy nie sięgną po poważniejsze pozycje historyczne.

33. Grypa: Sto lat walki (Brown Jeremy) (4,0)
Z grypą jesteśmy tyle lat, a tak niewiele o niej wiemy i nie potrafimy do końca skutecznie z nią walczyć. Tym bardziej niezbyt optymistycznie można spoglądać na nowe szczepy wirusowe.

34. Instrukcja obsługi pieska Jacósia (Grabowski Andrzej Marek (ur. 1956)) (4,0)
Ot, historyjka o dziewczynce, która chciała mieć psa. Ciekawostka - autor to telewizyjny Pan Tik-Tak sprzed lat.

35. Zaraza (Ambroziewicz Jerzy) (4,5)
Absolutny mustread na czas obecnej pandemii. Mechanizmy psychologiczne bardzo podobne.
Znakomity zwłaszcza początek, potem nieco słabiej. Bo i nie mógł napisac nic o pacjencie zero (Bonifacy Jedynak, wysoki funkcjonariusz SB) i musiał dodać wątek partyjnego ideowca.

36. Czy to pierdzi?: Sekretne (gazowe) życie zwierząt (Rabaiotti Dani, Caruso Nick) (3,0)
Dziwadło. Zbiór naciąganych informacji o faunie z motywem przewodnim w postaci wydzielanych gazów.
Dla dzieci zbyt skomplikowane, dla dorosłych zbyt infantylne.

37. Pomór (Orkan Władysław (właśc. Smreczyński Franciszek)) (4,0)
Hiobowa przypowieść z Galicji lat 1847-1849.
Zapomniana tragedia. Z głodu i zarazy zmarło ponad 400.000 ludzi (ok 10% mieszkańców).
To zaledwie kilka pokoleń temu...

38. Nemezis (Roth Philip) (4,5)
W mniejszym stopniu opowieść o społeczeństwie w czasach zarazy (tu pandemia Polio w 1944), w większym psychologiczna wiwisekcja tragicznego bohatera i jego stosunku do losu.

39. Dżuma & Cholera (Deville Patrick) (5,5)
Niesamowita postać Aleksandra Yersina (lekarz, biolog, etnolog, agronom, podróżnik, startupowiec w jednym), przybliżona w przecudownej formie.
Ascetyczny język. Biografia, reportaż, powieść, dziennik i esej w jednym.

40. Czarnoksiężnik ze Szmaragdowego Grodu (Baum Lyman Frank) (5,0)
W ramach nadrabiania klasyki dziecięcej. Za dzieciaka oglądałem tylko film i serial. Książka jakoś mnie ominęła.
A tu nagle okazuje się, że to alegoria polityczna oraz wyraz ekonomicznego sporu monetarystycznego.

41. Drugi sen (Harris Robert) (4,0)
Zdecydowanie wolę Harrisa w wydaniu historycznym. Ale nie żałuję. Jak zwykle, sprawne pióro sprawia, że czyta się szybko i przyjemnie. Jednak do klasyki w podobnej tematyce, "Kantyczki dla Leibowitza" W.M. Millera bardzo daleko.

42. Tamerlan i jego czasy (Małowist Marian) (4,5)
Czysta przyjemność z lektury. Tylko żal, że tak mało. Zaledwie przyczynek do biografii.

43. Nie ma nudnych dni (Piątkowska Renata (ur. 1958)) (4,5)
Fajna książeczka, która pokazuje, że każdy, nawet najnudniejszy dzień może być ciekawy.

44. Złoty nosorożec: Dzieje średniowiecznej Afryki (Fauvelle-Aymar François-Xavier) (4,0)
Prawie nic nie wiemy o historii dawnej Afryki. Autor pokazuje okruchy źródeł, dzięki którym wiemy cokolwiek.

45. Śmierć poety (Grossman Leonid) (4,5)
Okoliczności pojedynku kończącego życie Puszkina. Niebanalna forma. Solidna proza w starym stylu. No i przekład samego Władysława Broniewskiego.

46. Czarne złoto: Wojny o węgiel z Donbasu (Baca-Pogorzelska Karolina, Potocki Michał) (4,0)
Właściwie trzy reportaże (polityczno-historyczny, ekonomiczny i społeczny) skondensowane do jednej, bardzo gęstej książki. Chciałoby się więcej, szczególnie relacji ze zbierania materiału i rozmów ze świadkami.

47. Szarlotka pachnąca marzeniami (Czarkowska Iwona) (4,5)
Niebanalna historia, ciekawe postaci, tajemnica i dojrzewanie, a to wszystko okraszone przepisami kulinarnymi na końcu każdego rozdziału.


MAJ

48. Szczęście śpi na lewym boku (Piątkowska Renata (ur. 1958)) (4,0)
Przeciętne opowiadania z popularnymi przesądami w motywie przewodnim.

49. Obłomow (Gonczarow Iwan) (5,0)
Przez lata odstręczała mnie opinia, że to powieść "o facecie, który cały czas leżał w łóżku". Niesłusznie. To o wiele więcej. Od metafory Rosji po szukanie sensu codziennej bieganiny. Nie jest łatwo żyć slow life.

50. Jeńcy sowieccy na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej (< praca zbiorowa / wielu autorów >) (4,0)
Zbiór art. dających razem obraz tej części wojny, o której rzadko pamiętamy. Dla mnie szczególnie ważny, jako że mieszkałem szmat czasu na osiedlu powstałym na miejscu byłego Stalagu

51. Staś i Weronika (Dubois Jacek) (2,0)
Kwintesencja fajnopolackiej książki dziecięcej.
Gorąco odradzam czytanie dzieciom. Dorośli mogą za to chwilę porechotać, choć osobiście czułem raczej zażenowanie.

52. Pierwsze uderzenie (Keith William H. Jr (pseud. Douglas Ian, Douglass Keith)) (3,5)
"Niebiosa otworzyły się wśród burzy umęczonych fotonów, gdy lotniskowiec gwiezdny „Ameryka” wyszedł w otwartą przestrzeń". Do bólu amerykańska space opera w starym stylu. Dla miłośników militarnej SF.

53. W stronę Swanna (Proust Marcel) (6,0)
Tego się nie da czytać. To trzeba smakować. Gdy przyzwyczai się do frazy, złapie rytm, można płynąć i płynąć, zanurzyć się w tamtym świecie i rozsmakować się w chwili. Świetny przekład Krystyny Rodowskiej.

54. Gniew (Markiewka Tomasz S.) (4,0)
Sporo ciekawostek i fajne nawiązania do popkultury.
To, że w polityce wygrywa ten, który najlepiej steruje emocjami, a nie ten z najlepszym programem jest od wieków oczywiste. Autor publicystycznie nałożył to na historię III RP.

55. Dziwna przygoda Cezara (Sierecki Sławomir) (4,5)
Ech, kiedyś to były serie. Tygrysy, BKD, czy - tak jak w tym przypadku - Miniatury Wydawnictwa Morskiego...
Skondensowana pigułka o piractwie w czasach rzymskich, z elementami beletrystyki.

56. Lew, czarownica i stara szafa (Lewis Clive Staples) (5,0)
Przy ponownym czytaniu mniej skupiać się można na chrześcijańskiej symbolice, ale wyłuskiwać smaczki. Na przykład bobrowe piwo do obiadu.


CZERWIEC

57. Dzieje Trzech Królestw (Luo Guanzhong (Lo Kuan-czung)) (4,5)
Jakże słaba jest w Polsce chińska soft power, skoro tak ważne, klasyczne dzieło ma u nas tylko jedno stare i okrojone wydanie. Rzecz przynajmniej tak istotne dla Chin, jak sztuki Szekspira dla Europy.

58. Książę Kaspian (Lewis Clive Staples) (powtórka - nadal 5,0)
Lektura w sam raz, by wprowadzać dzieci w temat kolonializmu, tępienia autochtonów, rasizmu i przesiedleń.

59. Todo modo (Sciascia Leonardo) (5,0)
Moralitet, kryminał, satyra polityczna, esej o sztuce i to jeszcze nie koniec. Wszystko w krótkiej, precyzyjnej powieści.
Przeczytałem dzięki poleceniu G. Herlinga-Grudzińskiego w DPN i tak jak on dołączam do fanów Sciasci.

60. Księgi Jakubowe (Tokarczuk Olga) (4,5)
Doceniam wysiłek. Niewielu pisarzom teraz chce się grzebać w źródłach, by pisać powieść historyczną.
Jednak mam gust ukształtowany przez Parnickiego, Gołubiewa i Malewską. Przy nich książka Tokarczuk wydaje się zaledwie poprawna.

61. Tragedia na przełęczy Diatłowa: Historia bez końca (Lugen Alice (pseud.)) (4,0)
Fascynujące jak sprawnie autorka dawkuje poszlaki, przemyca interpretacje i prowadzi narrację, by czytelnik jak po sznurku przyjął tylko jej wersję wydarzeń.

62. Koh-i-Noor: Historia najsłynniejszego diamentu świata (Dalrymple William, Anand Anita) (4,0)
Rozbudza chęć pogłębienia wiedzy o historii szeroko pojętych Indii. Szczególnie wyczekuję zbliżającego się polskiego wydania "Anarchii" Dalrymple'a o Kompanii Wschodnioindyjskiej.

63. Drzewo życzeń (Applegate Katherine) (5,0)
Wzruszająca opowieść. To wielka sztuka pisać dla dzieci o tak trudnych tematach jak ksenofobia i przemijanie. Wyszło świetnie, nawet mimo arcyamerykańskości.

64. What the F.: Co przeklinanie mówi o naszym języku, umyśle i nas samych (Bergen Benjamin K.) (4,0)
O k#$%a ale książka! Nie ma tu co szukać heheszków. Dużo twardej nauki, z przewagą językoznawstwa. Wiele kontrowersyjnych opinii (np. inne skutki przekleństw i obelg)

LIPIEC

65. W cieniu Auschwitz: Niemieckie masakry polskiej ludności cywilnej 1939-1945 (Brewing Daniel) (5,0)
Odważna, mocna, rzetelna, nowatorska, solidnie udokumentowana praca. Spełnia wszystkie przesłanki by zostać zupełnie niezauważona.

66. Nie jesteś sam w domu: Od drobnoustrojów po krocionogi, śpieszki i pszczoły miodne: Historia naturalna stworzeń, z którymi dzielimy życie (Dunn Robert) (5,0)
Na zawsze zmienia spojrzenie na swoje mieszkanie.
Oferuje więcej niż wskazuje podtytuł, to też fascynujące historie badań i eksperymentów naukowych.

67. Regulamin na lato (Tan Shaun) (4,0)
Niepokojąca wizualnie powieść graficzna. Do wpatrywania się i odnajdowania sensów. Chyba nawet bardziej dla dorosłych, niż dla dzieci.

68. Mała przechadzka pana Lovedaya (Waugh Evelyn (Waugh Arthur Evelyn St. John)) (5,0)
Uwielbiam sarkazm, humor i zmysł obserwacyjny Waugha. Z lekturą każdej kolejnej jego książki moje uwielbienie rośnie.

69. Damnatio memoriae w europejskiej kulturze politycznej (< praca zbiorowa / wielu autorów >) (3,0)
Bardzo dobry pomysł na przedstawienie manipulacji historią przez wieki. Niestety wykonanie hmm... bardzo przeciętne. Choć w zbiorze artykułów znajdziemy i perełki, jak ten o "rozliczeniu" klęski pod Piławcami.

70. Nadeszło jutro: Jak pandemia zmienia Europę (Krastew Iwan (Krastev Ivan)) (4,0)
"W czasie kryzysu były momenty, kiedy UE zaczynała przypominać Święte Cesarstwo Rzymskie w ostatnich dekadach istnienia, gdy ludzie żyjący na ziemiach imperium tracili świadomość tego, że w ogóle są jego częścią"
Ciekawe przemyślenia w temacie. Choć wolałbym żeby czasami filozofowie zamiast komentować innych filozofów częściej odnosili się do prac naukowych.

71. Pandemia!: Covid-19 trzęsie światem (Žižek Slavoj) (3,5)
Ale z tego Žižka jest efekciarz! Bystry obserwator, ale pozer. Z charyzmą swoim słowotokiem zwodzi na manowce.

72. Bruno (i siostry) (Suwalska Dorota) (4,0)
Całkiem poprawne historyjki z życia szóstoklasisty i jego rodzinki.

73. Uwaga! Czarny parasol! (Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik)) (5,0)
Kryminał stosunkowo najmniej poddaje się zębowi czasu. Intryga z Warszawy początku lat 60-tych może bawić i dziś. Zarówno młodszych, jak i starszych.

74. Mikołajek (Goscinny René) (3,0)
Nie. I już.


SIERPIEŃ

75. Węgierski syndrom: Trianon (Góralczyk Bogdan) (5,0)
Czy Orbán to nowy Horthy? Prof. Górlaczyk na sto lat Trianon o wielkiej traumie Węgrów i specyfice dyplomacji państw małych.Obowiązkowo dla wszystkich chcących widzieć, lub obawiających się "Budapesztu w Warszawie". Wielki plus za wtręty o literaturze pięknej.

76. Dzieci Kronosa (Lebiediew Siergiej) (5,0)
Żarna historii mielą powoli, miażdżą dokładnie. Wszędzie i w każdych czasach. Czasem wpadniesz w nie przez nazwisko, czasem przez słowo, czy dwa tygodnie spóźnienia. Lebiediew udowadnia, że w Rosji nadal powstaje wielka literatura.
Książka przystępniej napisana, niż poprzednie "Dzieci Kronosa"

77. Sułtan (Wielowski Józef Michał) (4,0)
Przykład książki historycznej (ta o zdobyciu Konstantynopola w 1453), w której autorowi nazbyt zależy na przekazaniu wiedzy, którą zdobył przygotowując się do pisania. W efekcie przynudza, a wartość literacka też taka sobie.

78. Trzecia Rzesza na haju: Narkotyki w hitlerowskich Niemczech (Ohler Norman) (3,0)
Pop-historyczna literatura plażowo-wagonowa. W gruncie rzeczy sprowadza się do tego, że żołnierze masowo brali Pervitin (metamfetamina), a Theo Morell, lekarz Hitlera faszerował go między innymi Eukodalem (oksykodon).

79. Grecy w Baktrii i w Indiach: Wybrane problemy ich historii (Kalita Stanisław) (5,0)
Jak stwierdził autor, studia baktryjskie pozostają na uboczu nurtu nauki historycznej, ale jeśli się już ktoś nimi zajmie, robi to z fascynacją i prawdziwym zapałem. Ta książka jest tego najlepszym przykładem.

80. Małgorzata, córka Łazarza (Vančura Vladislav) (3,5)
Archaizowany antyromans rycerski. Czeska historia zbójeckiej rodziny Koźlików. Cóż, "Żywe kamienie" Berenta to nie są. Lepiej obejrzeć ekranizację.

81. Wydech (Chiang Ted) (5,0)
Etyka w kwantowym wieloświecie, wpływ emocji na rozwój AI, determinizm a wolna wola... Miło wiedzieć, że są jeszcze pisane porządne opowiadania SF, w których literacko przetwarzane są koncepcje naukowe.

82. Dzikowy skarb: Powieść z czasów Mieszka I (Bunsch Karol) (4,5)
Historyczna przygodówka. Postaci fikcyjne wyszły Bunschowi lepiej niż historyczne. Sztandarowa część cyklu piastowskiego, lepsza niż inne (przynajmniej z tych, które czytałem).

83. Zagadka zaginionej kamei (Guzowska Marta) (5,0)
84. Zagadka grobu wampira (Guzowska Marta) (5,0)
85. Zagadka królowej myszy (Guzowska Marta) (4,0)
Szkoła dedukcji dla dzieciaków. Ciekawe zagadki i nienachalne przemycanie wiedzy, np. o wykopaliskach (tom 2) czy malarstwie Olgi Boznańskiej (tom 3)


WRZESIEŃ

86. Alexander Watson "The Fortress: The Siege of Przemysl and the Making of Europe's Bloodlands" (5,0)
Niewiarygodny skandal, że taka książka nie doczekała jeszcze polskiego przekładu. Fascynująca opowieść o wielomiesięcznej obronie Przemyśla przez "tatuśków z brzuszkami". Większość z żołnierzy C.K. monarchii w mieście to byli czterdziestoletni rezerwiści, którzy mieli co tracić, bo w domach czekały na nich żony i dzieci. Ciekawie opisane życie codzienne, w tym głód pod koniec oblężenia. Malutki minus to brak rosyjskojęzycznych źródeł.

87. Wyzwanie stoika (Irvine William Braxton) (4,0)
Monetyzacja pomysłu by pokazać efekty framingu i zakotwiczenia na przykładzie stoików. Krótkie, lekkie, na krawędzi coachingowego bełkotu, ale na szczęście nie przekracza tej linii.

88. Echopraksja (Watts Peter) (4,5)
Pierwsza część dylogii, Ślepowidzenie (Watts Peter) powaliła mnie na kolana warstwą naukową, której było tak dużo, że momentami przerastała fabułę. Teraz tok narracji jest zdecydowanie lżejszy, jednak nauki dużo mniej. Lepiej się czyta, ale niedosyt pozostaje.

89. Rzymskie graffiti seksualne, erotyczne i miłosne z Pompejów i Herkulanum (I wiek n.e.) (Wypustek Andrzej) (4,5)
Homeopatyczny nakład 200 egz. uzasadniony może być tylko troską o moralność publiczną.
Wypustek z właściwą sobie swadą nie tylko opisuje graffiti, ale także rysuje ich szerokie tło społeczno-kulturowe. Szczególnie jasno wyjaśnia że nasze obecne kategorie homo- i heteroseksualizmu nie przystają do antyku.

90. Imperium chmur (Dukaj Jacek) (3,5)
Metal Geista jako czynnik globalnej dominacji Japonii. Wojna z Rosją zakończona wskrzeszeniem Polski. Dmowski i Piłsudski w tle... Fabuła ciekawa, poruszane zagadnienia interesujące. Ale forma "haiku prozą" to niestety nie moja estetyka.

91. Jak(ó)b Szela: (14) 15 lipca 1787 - 21 kwietnia 1860 (Szubert Tomasz) (5,0)
Bezlitośnie odziera Szelę z narosłych legend, pozostawiając człowieka. Wodzonego za nos i przez panów i przez urzędników. Reagującego uporem, niepokornością i wyrachowaną logiką "głodnego chłopa". Świetny warsztat historyczny autora. Dużo źródeł (aneksy!)

92. Kapelusz za sto tysięcy (Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik)) (4,5)
Przejmujące studium staczania się dziecka w paranoiczną otchłań podejrzliwości. Bohaterka - nadaktywna dziewczynka z ADHD oraz nieokreśloną tożsamością płciową ma niesłychany talent do snucia teorii spiskowych.

93. Turoń (Żeromski Stefan (pseud. Zych Maurycy)) (4,5)
94. Słowo o Jakubie Szeli (Jasieński Bruno (właśc. Zysman Wiktor Bruno)) (4,0)
95. Krwawe ręce: Powieść z dziejów rzezi galicyjskiej (Stasiak Ludwik) (2,5)
Trzy odsłony instrumentalnego wykorzystania Rabacji i Jakóba Szeli. Trzy różne spojrzenia, trzy legendy. Najwięcej dla współczesnego czytelnika ma do zaoferowania Żeromski.

96. Diuna (Herbert Frank) (5,5)
Fiksacja na temat eugeniki i archetyp szlachetnego dzikusa trochę drażnią. Ale powtórna lektura, po 25 latach, przyniosła mi wiele frajdy.


PAŹDZIERNIK

97. Lot ku burzy: Polska w przygotowaniach mocarstw Zachodu do wojny powietrznej marzec-sierpień 1939 (Mazur Wojciech) (5,0)
98. Niebo rozwianych nadziei: Zachodni sojusznicy wobec wojny powietrznej w Polsce we wrześniu 1939 roku (Mazur Wojciech) (5,0)
Co siedziało w głowach angielskim i francuskim wojskowym w kluczowych miesiącach 1939 r.? Uwaga - książki te niszczą wiele mitów, którymi karmiono nas w szkole i publicystyce.

99. Łuk Triumfalny (Remarque Erich Maria (właśc. Remark Erich Paul)) (3,5)
Wszechogarniające nudziarstwo zalane hektolitrami alkoholu. [Powieść zawiera lokowanie produktu w postaci Calvadosu]

100. Diavolina (Spiró György) (4,5)
Spiró przekonał mnie do siebie fenomenalnymi "Iksami" i "Niewolą". Czytam i podziwiam wszystkie inne jego powieści, nawet jeśli są "tylko" dobre. Tak, jak Diavolina.
Opowieść o Gorkim męczy formą podczas lektury, ale zostaje w głowie po jej zakończeniu.

101. Łaciaty pies biegnący brzegiem morza (Ajtmatow Czingiz) (4,0)
Poetycka nowela o męskiej inicjacji i potędze żywiołu. Ajtmatow to solidna firma. Teraz się już tak nie pisze.

102. Seksroboty: O pożądaniu, nauce i sztucznej inteligencji (Devlin Kate) (3,0)
Oryginalny tytuł trafniejszy: "Turned on: Science, Sex and Robots". W założeniu pełna dowcipu praca popularnonaukowa zbierająca aspekty związane z tytułową tematyką: technologia, psychologia, informatyka, prawo i filozofia. Wyszedł jednak chaotyczny zbiór ciekawostek i anegdot z wymuszonym humorem.

103. Wakacje z duchami (Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik)) (5,0)
Proszę szanownych Państwa, ja naprawdę nie czytałem tego za młodu. Nadrabiam klasykę. I podoba mi się bardziej niż serial. Legalnie.

104. Tam ci będzie lepiej (Ćwirlej Ryszard) (4,0)
Do mistrza polskich kryminałów retro osadzonych w II RP, czyli M. Wrońskiego, dużo brakuje. Ale i tak Ćwirlej całkiem przyzwoicie oddał klimat Poznania początku lat 20-tych XX w. Plus za udane wplecenie gwary poznańskiej.

105. Cudze słowa (Szostak Wit (właśc. Kot Dobrosław)) (6,0)
Chciałem się rozpisać o strukturze, języku, metaforach, symbolach, nawiązaniach, fabule, filozofii, mitach, ojcostwie, uniwersytecie, Krakowie itd. itp...
Ale nie. Po prostu zadumam się i rozpłynę w zachwycie.

106. Cywilizacje (Binet Laurent) (4,0)
Rozczarowanie. Zapewne miałem zbyt wygórowane oczekiwania. To nienajgorsza powieść, ale dobra historia alternatywna zachowuje choć pozory prawdopodobieństwa, a świat jest spójny. Tu niestety krzywe zwierciadło wyprawy Pizarra z każdą stroną coraz bardziej zmienia się w bajeczkę.


LISTOPAD
107. Gambit królowej (Tevis Walter S.) (5,0)
Czytadło z ambicjami. Daje sporo frajdy z lektury. Tym większej, jeśli ma się pojęcie o szachach. Aż chce się grać. No i czytać o mistrzach królewskiej gry.

108. Bękarty pańszczyzny: Historia buntów chłopskich (Rauszer Michał) (4,0)
Antropologiczna gawęda. Z lekka chaotyczny (powtórzenia) zbiór ciekawostek i ślizganie się po temacie. Historii jako takiej niewiele. Raczej dla bardzo początkujących.

109. Towarzystwo Iksów (Fabianowski Andrzej) (3,5)
Salonowe warszawskie elity, które dyktują wszystkim, co myśleć, co jest w dobrym tonie, a co nie. Nie ukrywające pogardy dla nieokrzesanego tłumu. Mające ambicje zdobyć rząd dusz. Brzmi znajomo? A to 200 lat temu...

110. Dary z Kordoby: Powieść na tle przełomu lat 1018 i 1019 (Parnicki Teodor) (5,0)
Na pewno, a też i najniewątpliwiej aż wręcz, jest to udany powrót późnego Parnickiego do klasycznej powieści historycznej. Wielopoziomowa tajemnica w tajemnicy, rozmach wizji i planu. No i ulubiona jego idée fixe: dzieckiem Chrobrego i Przedsławy miałby być...

111. Józef II: Habsburg rewolucjonista (Fejtö François) (4,0)
François Fejtö "Józef II. Habsburg rewolucjonista" to klasyczna, dość stara już biografia. Wartościowa o tyle, że pokazuje bardziej człowieka, niż polityka i cesarza. Człowieka osamotnionego pod każdym względem. Pracowitego, ambitnego i... nielubianego.

112. Do przerwy 0:1 (Bahdaj Adam (pseud. Damian Dominik)) (5,5)
Arcywarszawska powieść łotrzykowska i bildungsroman w jednym. Kto wie, może nawet klimat i realia powojennej stolicy oddaje lepiej od Tyrmandowskiego "Złego".

113. Rusłan i Ludmiła (Puszkin Aleksander) (4,0)
W ramach uzupełniania kapitału kulturowego.
"Miłości, szczęścia, sławy życzy...
Lecz myśl o dumnych młodych latach Nie pozbawiona jest goryczy..."


GRUDZIEŃ
114. Nie śpij, tu są węże!: Życie i język w amazońskiej dżungli (Everett Daniel L.) (4,5)
Nigdy bym się nie spodziewał, że traktat językoznawczy o Pirahã w połączeniu z elementami autobiograficznymi może tak bardzo przypominać ksenobiologię i powieści Lema o niemożności porozumienia z obcymi cywilizacjami.

115. Kordoba z darów: Powieść na tle dziejów XI wieku (Parnicki Teodor) (5,0)
Weź epizody z Thietmara, dodaj Mezoarabów, Chazarów, Chrobrego, Kanuta, Bezpryma i Predsławę. Przypraw teorią K. Lanckorońskiej o rycie słowiańskim w Sandomierzu. Opisz zdaniami wielokrotnie złożonymi, w szyku łacińskim i masz "Kordobę z darów".

116. Pokora (Twardoch Szczepan) (5,5)
Wystarczyło powściągnąć efekciarstwo, odpuścić pretensjonalność, skupić się na opowiadaniu historii i to wystarczyło by ten ślonski pieron napisał swoją najlepszą powieść.

117. Śladami Szeli czyli Diabły Polskie (Korczyński Piotr) (3,5)
Malarstwo, rzeźba, teatr, film i kilka mniej znanych postaci historycznych. Forma felietoników z ciekawostkami - nie dla mnie.

118. Nowa rozprawa przeciwko kobietom, w której dowodzi się, że nie są one ludźmi (< autor nieznany / anonimowy >) (4,5)
Znakomity trolling poznajemy po tym, jak wielu daje się nabrać, biorąc go poważnie. Nieznany autor tego bestselleru z przełomu XVI i XVII wieku polemikę wobec anabaptystów posunął aż do absurdu. Kilka razy "mrugał okiem" do czytelnika. Ale wielu nie załapało.

119. Pinokio (Collodi Carlo (właśc. Lorenzini Carlo)) (4,5)
Bójki, oszustwa, wieszanie na stryczku, przypalanie, głodzenie, niewolnicza praca, kidnapping, topienie i okaleczanie zwierząt.... Zaiste wspaniała lektura dla dzieci.

120. Narodziny ludzkości (Harari Noah Yuval, Vandermeulen David, Casanave Daniel) (4,0)
Od lat usiłuję znaleźć popularnonaukową powieść graficzną na miarę "Logikomiksu". Tym razem się nie udało, choć "Narodziny ludzkości" Harariego są nadspodziewanie dobre. Nie ma słowotoku jak w jego "zwykłych" książkach, a narcyzm autora aż tak bardzo nie razi

121. Dwie ukryte tragedie w cieniu atomowej apokalipsy: 9 października 1962 (Soroka Paweł, Gębski Ireneusz, Rafalik Kazimierz, Ostafijczuk Michał) (3,5)
Szczecin i Moszczenica. Dwa tragiczne wypadki w tym samym dniu. Czołg na defiladzie wjeżdża w dzieci i wielka katastrofa kolejowa. Bardziej zbiór źródeł, niż reportaż.

122. Ludowa historia Polski: Historia wyzysku i oporu: Mitologia panowania (Leszczyński Adam) (3,5)
Bardzo mylący tytuł. To raczej: „Wybrane zagadnienia mechanizmów dominacji elit na ziemiach centralnej Polski ze szczególnym uwzględnieniem antysemityzmu”. Olbrzymie rozczarowanie