Saramago, jako prozaik rozmiłowany w Portugalii i jej historii, i tym razem osadził akcję w tym kraju, w XVIII wieku. Tłem fabuły jest budowa bazyliki w Mafrze za panowania króla Jana V. Głównymi bohaterami są kaleki Baltazar i jego wybranka Blimunda, obdarzona specyficzną właściwością widzenia: nie mogę znaleźć cytatu, ale opisuje ich zdanie w stylu „jednemu Bóg odebrał, drugiej dał w nadmiarze”. Pomagają księdzu Bartłomiejowi Wawrzyńcowi de Gusmao (postać autentyczna) wybudować latającą maszynę (Passarola - też chyba autentyczna).

Są to czasy Świętej Inkwizycji, dominacji Kościoła, próżności władców i bolesnego wyzysku pospolitego ludu zarówno przez świeckich, jak i duchowych przywódców. Zwłaszcza tym ostatnim autor nie szczędzi ironicznych uwag – można powiedzieć, że za jeden z tematów przewodnich "Baltazara i Blimundy" Saramago obrał atak na kler, jako głównego niszczyciela najuboższych. Ciekaw jestem, jakie przemyślenia zawarł w swojej książce "Ewangelia według Jezusa Chrystusa", do której pewnie sięgnę – wydaje mi się, że we wspomnianym XVIII wieku prawdopodobnie spłonąłby na stosie za wygłaszanie tak ‘heretyckich’ myśli...

Jak zwykle u Saramago, uderza bardzo specyficzna forma, zwłaszcza dialogów – co zmusza do skupienia i uważnego śledzenia wypowiedzi. No i te urzekające wtrącenia! Czasami wnikliwe i głębokie, czasami dowcipne, jednak przede wszystkim trafne. Wplecione w zdania spostrzeżenia różnych postaci, tak jakby co jakiś czas nawet anonimowe postaci zostawały narratorami i wtrącały swoje uwagi do tekstu pisanego przez autora.