Stosunek nacjonalizmu do katolicyzmu i do chrystianizmu w ogóle, stanowi ciągle jeszcze sporny i nierozwiązany dotychczas problem społeczno–filozoficzny. Nie ulega bowiem wątpliwości, że zasada egoizmu narodowego bez granic moralno–religijnych dałaby się z trudnością pogodzić z zasadami chrześcijańskimi. Nie ulega wszakże wątpliwości, że prądy nacjonalistyczne i prądy chrześcijańskie w praktyce życia politycznego wzajemnie się wspierają. Skąd to wynika?

Zebrane w tej książce przez Maurycego Vaussard opinie myślicieli i działaczy współczesnych świadczą dosadnie o trudnościach w rozwiązaniu powyższego problemu i o rozmaitości punktów widzenia w tej materii. Świadczą one również o tym, w jak różnych znaczeniach używany jest wyraz "nacjonalizm". Obok przedwojennego nacjonalizmu wschodniego, rosyjsko–pruskiego, nie liczącego się ze względami moralnymi, istnieje również nacjonalizm zachodni, nacjonalizm chrześcijański, który także wysuwa na plan pierwszy zasadę "interesu narodowego", ale rozumie go jednocześnie w znaczeniu interesu moralnego, nie tylko w znaczeniu interesu politycznego lub gospodarczego. Nacjonalizm ten nie neguje idei uniwersalnych, a więc również idei ludzkości, lecz rozpatruje ją przez pryzmat ugrupowań narodowych. Występuje on w obronie Kościoła i zdaje sobie dobrze sprawę ze znaczenia religii dla życia narodowego. Jak liczne są jednak możliwości ustosunkowania pojęć powyższych, świadczą o tym opinie w tej książce przytoczone.

Jest to wznowienie przekładu z języka francuskiego, którego pierwsze wydanie ukazało się w roku 1927 w Poznaniu.

[Ostoja, 2009]