Jest tak: lubicie czytać książki. Lepiej – kolekcjonujecie każdą książkę swojego ukochanego pisarza. Wiecie, że nie lubi wielokropków, uśmierca pasjami głównych bohaterów, czasami pisze wiersze, a do tego ostatnią powieść zadedykował swojemu kanarkowi. I super. Ale czy chcielibyście wiedzieć co lubi jeść na śniadanie, przy czym pisze te swoje książki, jaka jest jego ulubiona piosenka i czy woli lody czekoladowe czy waniliowe? Są czytelnicy, których to interesuje. I z takiego zainteresowania wzięła się pewna szczególna książka. Książka trochę o pisarzach, trochę o modzie, trochę o stylu życia…

„Pod podszewką” to szczególny projekt. Sylwia Stano i Zofia Karaszewska, autorki bloga „Książniczki mają zdanie”, zaproponowały polskim pisarzom zaprojektowanie jakiejś części garderoby. Warunek był jeden – ubranie ma być literackie, a jeśli będzie wyrażać osobowość autora, będzie cudnie do kwadratu. Ubrania uszyła Justyna Ołtarzewska, a pisarzy sfotografował w nich Michał Jaworski. Powstała książka kompletnie inna od wszystkiego, co miałam przyjemność czytać w tym roku. Przyjemność, bo propozycję wydawnictwa Marginesy mogę opisać w kategoriach kulinarnych: smakowita. Jest pięknie wydana (ach ta półka z książkami z drugiej strony okładki), ciekawie napisana i ma naprawdę świetne zdjęcia ( co jako pasjonatka i fotograf amator szczególnie doceniam). No i sprawa najważniejsza – zaproszeni do projektu pisarze. Ile ja się ciekawych rzeczy o nich dowiedziałam! Jakie różne charaktery, osobowości, filozofie życiowe, style życia i ubierania się. Są tu abnegaci, pasjonaci, czasami nawet modowi wariaci zafiksowani na jednym fasonie. Ale zawsze niebanalni. Jak to, co robią w życiu.

Czy wiedzieliście na przykład, że Katarzyna Bonda ma pięćset sukienek i osobny dla nich pokój? Czy wiedzieliście, że Łukasz Orbitowski najchętniej przeżyłby życie w spodniach od dresu i że kolekcjonuje metalowe koszulki? Dresy kocha też zresztą Mariusz Czubaj, który twierdzi: „Mój dres jest moją kurtką z wężowej skóry, który określa moją osobowość” [1]. Ale nie tylko „dresiarzy” tu mamy, bo jest cudownie ironiczny Michał Rusinek i jego skarpetki, jest Jacek Dehnel ze swoim sznytem dandysa z początku wieku czy Grzegorz Kasdepke z kaszkietem na bakier, niczym opryszek z Pragi. Historie o strojach przeplatają się z historiami z życia samych autorów (moim faworytem jest tutaj Michał Rusinek i jego historyjki o męskich spodniach z falbankami czy hełmofonie na drutach dzierganym; chociaż Jakub Małecki i jego „takie ten, sztanga i coś tam” [2] też nie ustępuje mu pola). Mężczyźni są bardziej zdystansowani do mody, kobiety jakby bardziej serio. Ale wszyscy twierdzą zgodnie- pisze się w piżamie, dresie, starym polarze, ale już wychodzenie do czytelników to inna bajka. Trzeba być jakimś, trzeba siebie stworzyć, częściowo uzewnętrznić, coś ukryć, coś uwypuklić, trzeba być zapamiętanym. To już nie te czasy, kiedy wystarczyło pisać. Teraz trzeba być. I wyglądać. Jakoś. Jak im się udaje? Obejrzyjcie zdjęcia w „Pod podszewką”, naprawdę warto je zobaczyć.

Książkę Stano i Karaszewskiej czyta się równie wspaniale, co ogląda. Każdy pisarz to inny styl, inny życiorys, historie, inny pogląd na życie i modę. Ale każdy jest ciekawy – i ironiczny Rusinek, i fanka podszewek Tokarczuk, i nosorożec Orbitowski, i miłośniczka orientu Bator. Każde z nich ma coś ciekawego do powiedzenia, a to, co mówią, autorki umiejętnie przeplatają historią halki, koszuli, małej czarnej czy trencza. Jest też malutki bonus: krótka nowelka Chmielarza o kamizelce i limeryk Rusinka o skarpetkach (a jakże). Powstała z tego książka ciekawa, niebanalna i kolorowa. Jak jej bohaterowie. I jak moda. Czytajcie. To też powinno być modne.


---- [1] Sylwia Stano, Zofia Karaszewska, "Pod podszewką. Prawdziwy wizerunek pisarza", wyd. Marginesy, rok 2018, s. 251
[2] Tamże, s. 307

[Recenzję opublikowałam również na swoim blogu oraz innych portalach]