Uwaga, w tekście zdradzam szczegóły istotne dla rozwoju akcji powieści!


Któż nie zna Isaaca Singera, któż nie słyszał o jego książkach, o "Spuściźnie", "Miłości i wygnaniu", i może przede wszystkim o "Cieniach na rzece Hudson"? "Sztukmistrz z Lublina" to równie znany tytuł jak ten przytoczony jako ostatni. Książka, wiele razy wystawiana na deskach teatrów, stała się chyba dla wielu Polaków znakiem rozpoznawczym Singera.

To opowieść o sztukmistrzu, którego dziś nazwalibyśmy magikiem, cyrkowcem czy szarlatanem - Jaszy Mazurze. Beztroskie życie Jaszy, zdawać by się mogło - człowieka bez problemów, bez odpowiedzialności, któremu wszystko przychodzi łatwo – pieniądze, kobiety, uczucia - wymyka mu się spod kontroli. Mnogość przygód miłosnych, liczba "domów" i żyć, które Jasza prowadzi, jego samego przywodzi do zguby. Żona czekająca cierpliwie na swojego męża, będącego wiecznie w trasie, młodziutka kochanka, nieświadoma niczego, oddana dziewczyna czy młoda jeszcze wdowa to tylko niektóre z podbojów miłosnych Jaszy. Pozostaje jeszcze problem wiary Jaszy, bowiem Jasza to Żyd, który żyje w diasporze, a obrzędy religii żydowskiej znane są mu tylko z dzieciństwa. Czy porzucanie kobiet i odrzucenie wiary może mu ujść na sucho? Jasza dla ułatwienia sobie życia, dla zdobycia szybkich pieniędzy zdolny jest przejść na chrześcijaństwo, zostawić żonę (z którą nie ma dzieci), okraść, nawet zabić. Wszystko to z powodu wspomnianej młodej wdowy Emilii, albo raczej jej - ciągle jeszcze będącej dzieckiem - czternastoletniej córki Haliny. Choć Jasza nie potrafi dojrzeć granic przyzwoitości, to doskonale dostrzega je w religii – doszukuje się w każdej wierze tych aspektów i tylko te chce respektować, które nie wymagają wielkich poświęceń. Jednak droga obrana przez Jaszę może doprowadzić go tylko do zguby. Tak też się staje. Jedno z wydarzeń staje się zwrotem w życiu Jaszy; choć tragiczne i brzemienne w skutki, jego samego poprowadzi na drogę wiecznej pokuty.

Bohater Singera wpada ze skrajności w skrajność. Ze skrajnej rozwiązłości i niewierności przechodzi do fanatycznej wręcz wiary i pokuty. Wszystko po to, aby pozbawić się pokus świata zewnętrznego. Uwaga: po kliknięciu pokażą się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu Każdy człowiek umie przewidzieć konsekwencje swojego postępowania, a nawet jeśli zdarza mu się skrzywdzić swoim postępowaniem innych ludzi, potrafi je w przyszłości przywołać i nie powtarzać błędów. Jasza, niestety, tego nie potrafił, nie rozumiał (do czasu wielkiej tragedii), jak bardzo krzywdzi wszystkich tych, których kosztem się bawi.



[Tekst umieściłam na swoim blogu]