Akcja utworu rozgrywa się w latach 1718-1724. Są to czasy panowania saskiego monarchy Augusta II Mocnego z dynastii Wettynów, dziedzicznego władcy Saksonii i elekcyjnego króla Rzeczpospolitej. Jednym z warunków porozumień kończących tzw. "konfederację tarnogrodzką" z 1716 r. jest oddanie komendy polskich wojsk cudzoziemskiego autoramentu pod rozkazy saskiego feldmarszałka Jakuba Fleminga. Ta sprawa jest głównym wątkiem utworu. Większość polskich sił zbrojnych jest wyłączona spod władzy hetmanów i znajduje się pod rozkazami tegoż feldmarszałka, będącego głównym faworytem i najzaufańszym współpracownikiem Augusta II Mocnego. Monarcha ten bowiem dąży do wzmocnienia władzy królewskiej w Rzeczpospolitej, marzy mu się wielka monarchia łącząca Saksonię z Polską, a na jej czele on i jego następcy jako silni monarchowie. I w tym punkcie jego interesy stają się rozbieżne z interesami mas szlacheckich i magnaterii. Te warstwy społeczne podejmują więc walkę o odzyskanie tytułowego "skryptu Fleminga", czyli dokumnetu, w którym król oddaje komendę większości wojsk polskich pod dowództwo feldmarszałka Fleminga. Polskie możnowładztwo słusznie bowiem dostrzega, iż te siły zbrojne mogą być użyte w przysłości do likwidacji przywilejów i tzw. polskiej "złotej wolności".

Walka o "skrypt Fleminga" jest dla autora pretekstem do ukazania obrazu rządów saskich zarówno w Saksonii, jak i Rzeczpospolitej. Prywata, egoizm, kosmopolityzm, intrygi - te cechy najlepiej oddają charakter saskiego dworu. August II Mocny ma wielkie plany, dlatego dąży do wzmocnienia władzy królewskiej, aby uczynić Rzeczpospolitą państwem silnym i liczącym się w świecie. Lecz czy jego intencje są na pewno tak szlachetne, jakimi wydają się z pozoru?

Silną opozycję antykrólewską stanowi w większej części magnateria i będąca pod jej wpływem szlachta. Te warstwy społeczne sprzeciwiają się wzmocnieniu władzy królewskiej, gdyż oznaczałoby to ograniczenie ich przywilejów związanych ze "złotą wolnością". Dlatego musi dojść do konfliktu, a tytułowy dokument jest głównym elementem w rozgrywającym się sporze.

Polecam tę powieść czytelnikom. Na pewno "Skrypt Fleminga" nie jest dziełem wybitnym w dorobku J.I. Kraszewskiego, jednakże powieść ma wiele walorów. Ukazuje w barwny sposób panoramę społeczno-polityczną zarówno Saksonii, jak i Rzeczpospolitej w czasach saskich, zawiera doskonałe opisy dworu królewskiego i obyczajów na nim panujących. Ponadto ukazuje rządy saskie w Polsce i Saksonii oraz stosunek do nich wyższych warstw społecznych tych państw. Powieść więc zawiera wiele cennych informacji z dziejów saskich, dlatego warto po nią sięgnąć.

Polecam "Skrypt Fleminga".