I wreszcie ukazał się ostatni tom z cyklu "Cztery żywioły. Czerwony Pająk (Bonda Katarzyna). Już trzeci tom wskazywał na to, że będzie chyba gorzej. Może nieuważnie czytałem. Nad tym pochyliłem ucho znacznie uważniej. I... dowiedziałem się, że wszystko wokół mnie, wszystkie moje wybory - może nie bezpośrednio - były sterowane, ukartowane, przemyślane przez tym mądrzejszych z Zachodu. Smutne. Może niezbyt bolesne, ale mało prawdziwe. Oczywiście ten pogląd wysuwam na podstawie swoich subiektywnych obserwacji. Nie ma w nim zbyt wiele wiedzy, jest zaś emocja, poczucie, że coś ode mnie zależy.
Najbardziej bliskie rzeczywistości wydają się wspomnienia Saszy Załuskiej z lat dziewięćdziesiątych. Wtedy to wszelkie mafijne interesy mogły być zbliżone do służb specjalnych.
Dużo tych służb w życiu kreowanym przez Bondę. Dotkliwe ich działanie i wszechmoc dzięki technologii i niedopowiedzeniom. Te ostatnie powodują niekiedy pytanie, czy nasza w sumie dosyć słaba fizycznie bohaterka z obciętym palcem jest w stanie wytrzymać tempo, które sobie narzuca.
Niektóre elementy wyjaśniające w końcu powieści są godne uwagi. Zaprawione lekką goryczą, dobrze diagnozują naszą rzeczywistość i jej mechanizmy (przykład "Grabarza").
Czy lubię powieści sensacyjne i kryminalne? Już wielokrotnie zadawałem sobie to pytanie. Kryminały chyba niezbyt, sensację - do pociągu i zapomnieć. I tak się często dzieje. Łapię się na tym, że nie pamiętam ani jednego fragmentu z powieści, w której akcja aż kipi od jej zwrotów. Czy tak stanie się z książkami Katarzyny Bondy? Nie wiem. Wiem jednak, że ona ma dobre piór.

Agata Kulesza przeczytała wszystkie części "Czterech żywiołów" znakomicie, na mój ulubiony sposób: sygnalizuje jedynie głosem bohaterów, powodując, że słuchacz odróżnia poszczególnych uczestników dialogu, nic nie tracąc ze zdolności wyobrażania ich sobie. To ogromna zaleta lektora. Jestem pod dużym wrażeniem.
Za każdym razem, kiedy czytam / słucham, zadaję sobie pytanie, jak długo odłoży się w mojej pamięci powieść lub jej fragmenty. W przypadku tetralogii Bondy będzie to chyba dość długi okres dzięki głosowi Pani Kuleszy.