Druga powieść J.I. Kraszewskiego należąca do cyklu "Czasy kościuszkowskie". Jej akcja rozgrywa się w 1794 r. i dotyczy wydarzeń powstania kościuszkowskiego w stolicy. Oczami narratora, którym jest porucznik Syruć, obserwujemy sytuację w stolicy na początku tego roku, czyli przygotowania do wybuchu powstania, następnie walki kwietniowe 1794 r., a w dalszej kolejności życie Warszawy i jej mieszkańców aż do tragicznego końca insurekcji. Główny bohater także bierze udział w walkach, ponadto jest obserwatorem życia Warszawy w tym okresie i obiektywnym jego recenzentem. Własną wiedzą natomiast dzieli się po latach, opowiadając autorowi o swoich przeżyciach z okresu młodości.

W opowieści porucznika Syrucia widzimy obraz społeczno-polityczno-militarny stolicy okresu insurekcji kościuszkowskiej. Dostrzegamy, oprócz walk z Rosjanami i Prusakami, także życie codzienne różnych grup społecznych Warszawy, czyli możnowładztwa, dworu królewskiego, mieszczan, rzemieślników, kupców i innych. Dowiadujemy się również o postawie tych warstw społecznych wobec powstania kościuszkowskiego. Ogólnie można więc stwierdzić, iż powieść ta stanowi swoistą panoramę Warszawy roku 1794, czyli roku insurekcji kościuszkowskiej.

Polecam czytelnikom i tę powieść J.I. Kraszewskiego. Literackim arcydziełem na pewno nie jest, ale warto sięgnąć także i po nią. Zapraszam do czytania.