Recenzuje: Agnieszka Drygiel


Trzy podstawowe pozycje na półce artysty to Biblia, Mitologia (najczęściej w formie „Metamorfoz” Owidiusza) i „Ikonologia” Ripy – trzy największe skarbnice motywów i inspiracji w literaturze oraz sztukach wizualnych. I trudno jednoznacznie określić, czy to Biblia, czy Mitologia wiodła i wciąż wiedzie prym.

Dorota Nosowska wybrała dwadzieścia motywów biblijnych i każdy z nich przybliża czytelnikowi chociaż w kilku zdaniach, a następnie prezentuje przykłady jego wykorzystania w przeróżnych tekstach kultury. Poza typowymi i często przywoływanymi tematami biblijnymi w malarstwie i literaturze, przytoczyła również przykłady z dziedzin filmu i muzyki. Ale najbardziej zaskoczyły mnie wyjaśnienia dotyczące związków frazeologicznych związanych z daną przypowieścią. Wspaniały pomysł.

Nieco rozczarowało mnie natomiast ograniczenie omówionych dziedzin sztuki. Zdecydowanie dominuje malarstwo – jest zaskakująco mało rzeźby (naliczyłam tylko trzy, wszystkie dłuta Michała Anioła), a złotnictwo zostało kompletnie pominięte. Brakuje również witrażu. Za to pojawia się jeden arras i jeden przykład malarstwa miniaturowego. Przyznaję jednak, że malarskie przykłady są dobrze dobrane i nie ograniczają się do kręgu powszechnie znanych (oraz powtarzanych do znudzenia) dzieł. Choć oczywiście o nich autorka także nie zapomniała.

Aż prosiło się również o rozwinięcie wątku przenikania biblijnych inspiracji nie tylko do tzw. „kultury wysokiej”. Współczesne wykorzystanie motywów biblijnych w kulturze popularnej, chociażby w piosenkach Lady Gagi, to bardzo ciekawy temat do dyskusji. Opisane tu historie mamy wokół siebie na co dzień, a często nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy.

Pewną wadą jest umieszczenie niektórych ilustracji na styku stron, przez co tracą na czytelności i estetyce. A szkoda, bo większość obrazów została wydrukowana w dobrej jakości i jest się czemu przyglądać. Co ciekawe, wszystkie pochodzą ze zbiorów Wikipedii, więc jeśli jakiś element bardziej zainteresuje czytelnika, ten bez problemu może go odszukać i obejrzeć w powiększeniu.

Widać też dużą dysproporcję w opracowaniu tematów. Niektóre zostały potraktowane szczegółowo, przy innych, jak Apokalipsa, czułam spory niedosyt. Rozumiem jednak, że nie sposób powiedzieć wszystkiego, co powiedzieć by się chciało.

Moim zdaniem „Biblia w kulturze” świetnie sprawdzi się jako pomoc naukowa dla gimnazjalistów (teraz chyba mówi się „uczniów starszych klas podstawówki”?) i licealistów – to prawdziwa skarbnica motywów i przykładów do rozprawek i wypracowań, nic, tylko czerpać pełnymi garściami. Co więcej, książka jest po prostu interesująca – pełna smaczków, ciekawostek i historycznych zagadek. To dobry pomysł na wartościowy prezent „do czerwonego paska”.

Album został wydany na lakierowanym papierze, w twardej oprawie i formacie nieco większym niż A4, co czyni z niego całkiem reprezentacyjną pozycję w stosunkowo niskiej cenie.





Autor: Dorota Nosowska
Tytuł: Biblia w kulturze
Wydawca: Horyzonty, 2018
Liczba stron: 98
Ocena recenzenta: 4/6