Powieść "Sceny sejmowe" stanowi pierwszą część tzw. cyklu kościuszkowskiego autorstwa J.I. Kraszewskiego, zatytułowanego "Czasy kościuszkowskie". Tematyka historyczna powieści obejmuje czasy sejmu grodzieńskiego (czerwiec-wrzesień 1793 r.). Jak się okazało, był to ostatni sejm Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Został on zwołany do Grodna pod naciskiem mocarstw zaborczych, aby dokonał zatwierdzenia II rozbioru pomiędzy Rosję i Prusy, a także uchwalił nową konstytucję narzuconą Państwu Polskiemu przez carycę Katarzynę II.

Wymowa powieści jest tragiczna. Pisarz przedstawia jakże ponury obraz działań sprzedajnej magnaterii, która bez zahamowań dokonuje podziału kraju, aby tylko utrzymać się przy własnych przywilejach i tytułach. Są to wyjątkowo podli, bezwzględni i cyniczni ludzie, bez sumienia kupczący własną, ginącą ojczyzną, pobierający pieniądze od rosyjskiego ambasadora Sieversa, za które to fundusze zdradzają własny kraj. Ponadto czas spędzają na zabawach, przyjęciach, rozrywkach - głównie grach hazardowych, w których tracą majątki i pieniądze otrzymywane właśnie za kupczenie ginącą Rzeczpospolitą. Postacie magnatów: Ankwicza, Bielińskiego, Massalskich, Ponińskiego, braci Kossakowskich są wyjątkowo odrażające, i słusznie budzą one niechęć czytelnika.

Ich przeciwwagę stanowi grupa patriotycznych posłów (Mikorski, Szydłowski, Krasnodębski, Kimbar i inni). Mimo zastraszenia i groźby przykrych konsekwencji osobistych próbują oni przeciwstawić się rozbiorowi ojczyzny. Lecz czy ich rozpaczliwe protesty na sali sejmowej mają jakiekolwiek znaczenie? Ludzie ci zyskują poparcie i życzliwość warstwy mieszczańskiej i rzemieślniczej Grodna (przykładem jest tu majster mularski Michał Borysewicz) oraz drobnej szlachty. Ta część społeczności nie godzi się z upadkiem ojczyzny. W jej łonie pojawiają się już pierwsi spiskowcy, którzy przygotowują przyszłą walkę zbrojną. Czytelnik widzi działania porucznika Pawła Solskiego - emisariusza organizacji patriotycznej, który przybywa do Grodna przygotować grunt pod przyszłe powstanie narodowe. Czy jego misja zakończy się powodzeniem? Jego siostra Justyna, będąca heroiną tej powieści, przeżywa nieszczęśliwą miłość do jednego ze zdradzieckich magnatów - Józefa Ankwicza...

W powieści tej autor przedstawił panoramę społeczno-obyczajową Grodna w 1793 r. Stanowi to niewątpliwie główny atut książki. Niestety, moim zdaniem, zdecydowanie za mało jest opisów obrad sejmu i dramatycznych wydarzeń, jakie wówczas miały miejsce w sali posiedzeń. Mimo jednak tego mankamentu i chociaż powieść nie należy do najwybitniejszych dzieł Bolesławity, warto polecić ją czytelnikowi.