Tajemnicza podróż amerykańskiego astronauty i seria zgonów w Neapolu. Co je łączy?

"Katar" to powieść sensacyjna, niemalże kryminalna, jednakże Lem nie byłby sobą, gdyby nie uczynił z niej dzieła wyjątkowego. To, co najbardziej w niej fascynuje, to intelekt, Rozum: dylematy logiczne, indukcja i dedukcja, precyzyjny język precyzyjnie działających umysłów. Przedstawienie kryminalnej historii, z rozwiązaniem której kłopot mają najtęższe umysły - nie tylko ze względu na ogromną ilość czynników, które należy wziąć pod uwagę. Zobrazowanie skutków chemizacji naszej do granic zagęszczonej cywilizacji. Plastyczny opis doznań człowieka będącego pod wpływem narkotyku czyni wielkie wrażenie: uświadamia naszą własną, wewnętrzną “chemizację”, nasze odgrodzenie od realnego świata, z którym kontakt mamy tylko poprzez zawodne zmysły. Książka została napisana 30 lat temu, a ostatnie odkrycia, na przykład fenyloetyloaminy, “hormonu miłości” (Bogowie! Ratujcie przed chemią nasze uczucia!), potwierdzają chemiczną istotę procesów zachodzących w naszych umysłach.

Lem jest mistrzem w kreowaniu realności opisywanego, fantastycznego na ogół, świata. W czasie lektury jego książek ma się niemal pewność zobaczenia za oknem rakiety Tichego czy Pirxa - i nie inaczej jest w "Katarze".

Obraz naszej zwariowanej, pędzącej cywilizacji, zapętlenie techniki z polityką, władzą i mediami wyciskającymi z każdej wiadomości maksimum sensacji, mimo upływu tylu lat, jest wciąż aktualny.