Na uroczystej gali, która odbyła się w weekend we wrocławskim Teatrze Muzycznym Capitol, ogłoszono nazwisko tegorocznego zwycięzcę Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus”. Oleg Pawłow, pisarz uznawany za jednego z najciekawszych autorów nowej rosyjskiej prozy, otrzymał wyróżnienie za Opowieści z ostatnich dni.

Przewodniczący jury, Mykoła Riabczuk, mówił, że zdecydowano się nagrodzić autora, który pokazuje zarówno bezsilność i słabość człowieka, jak i jego siłę, niezłomność, wytrwałość. Pawłow „prowadzi swoich bohaterów w trzech możliwych kierunkach: w kierunku czynu bohaterskiego, w kierunku przestępstwa albo w kierunku świętości” – dodawał Riabczuk.

Laureata wybierało w tym roku jury w składzie: przewodniczący Mykoła Riabczuk, Marcin Cieński, Irek Grin, Krzysztof Koehler, Małgorzata Szpakowska, Piotr Śliwiński i Maciej Urbanowski.

Na Opowieści z ostatnich dni składają się trzy krótsze powieści: Służbowa baśń, Sprawa Matuszyna i Karagandyjska tryzna. Akcja wszystkich toczy się w schyłkowym okresie sowieckiego imperium, w wojsku i łagrach Kazachstanu. Pierwsza z nich opisuje dzieje kapitana ukaranego za to, że bez rozkazu obsadził pole kartoflami, by wyżywić swoich okradanych przez zwierzchność żołnierzy, druga – życie obozowego strażnika, trzecia – podróż grupy żołnierzy z trumną zabitego kolegi. Posępny obraz tego czasu, jego grozy i absurdów, ludzkiej niedoli rozjaśnia wysokiej próby czarny humor, sugestywność psychologicznych portretów bohaterów i tak charakterystyczna dla wielkiej rosyjskiej prozy solidarność z prostym, poniżonym, bezbronnym człowiekiem. Służbowa baśń, która ukazała się w 1994 roku, przyniosła Pawłowowi ogromny sukces.

Za tłumaczenie Opowieści z ostatnich dni nagrodę odebrał Wiktor Dłuski, zawód tłumacza z języka francuskiego i rosyjskiego uprawiający od 1972 roku. Wśród najważniejszych książek, które przełożył na język polski znajdują się między innymi Pamiętniki z czasów Wielkiej Rewolucji Ludwika Filipa (1988), Jak wyjść z Terroru. Termidor i rewolucja Bronisława Baczki (2006), Historie cmentarne. 1999-2004 Borisa Akunina (2006) czy Alfabet zakochanego w Indiach Jeana-Claude'a Carrière'a (2009). Tłumaczył również eseje takich autorów, jak Roland Barthes, Monteskiusz, Paul Ricoeur, François Furet.

Nagrodę czytelników, czyli Nagrodę im. Natalii Gorbaniewskiej, otrzymała Andrea Tompa za Dom kata. Wyróżniona książka to zbiór powiązanych ze sobą quasi-autobiograficznych opowiadań o doświadczeniach węgierskiej Żydówki, która dorastała w rumuńskim Siedmiogrodzie w czasach dyktatury Ceaușescu.

Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus miasto Wrocław przyznaje pisarzom pochodzącym z Europy Środkowej, którzy podejmują w swoich dziełach tematy najistotniejsze dla współczesności, zmuszają do refleksji, pogłębiają wiedzę o świecie innych kultur. Wśród dotychczasowych laureatów znaleźli się m.in. Jurij Andruchowycz, Martin Pollack, Péter Esterházy, Swietłana Aleksijewicz, Oksana Zabużko, Pavol Rankov, Serhij Żadan i Varujan Vosganian.

*

Na podstawie: Angelus, Booklips