Niniejszy tom zbiera pozostające do tej pory w rękopisach listy Marii Konopnickiej z lat 1888-1910 pisane do synów (Jana i Stanisława), córek (Zofii i Laury) oraz zięciów (Bolesława Królikowskiego, Adama Mickiewicza i Stanisława Pytlińskiego). Podane w porządku chronologicznym układają się w przejmujący, bardzo szczery dziennik, obejmujący ostatnie dwadzieścia lat życia poetki, spędzone przez nią na nieustających podróżach. Pozwalają zobaczyć Konopnicką prywatną, zdystansowaną do pełnionych przez siebie ról publicznych, bez cenzury opowiadającą o swoim dniu powszednim. W listach do dzieci Konopnicka rezygnuje z pozy wieszczki narodowej, obnaża kulisy swojej pracy literackiej, wypowiada odważne sądy na temat swoich współczesnych, komentuje wypadki polityczne, notuje wrażenia z odwiedzanych miejsc i poznawanych dzieł sztuki – ale także szeroko omawia stan swego zdrowia, warunki życia, opisuje kolejne wynajmowane mieszkania i zalecane przez lekarzy kuracje. Listy przynoszą wiele bezcennych informacji dotyczących biografii i twórczości poetki, ukazują w nowym świetle jej problemy rodzinne oraz relacje z innymi przedstawicielami świata kultury, zaś dla historyka obyczajów stanowią niewyczerpany zbiór obserwacji życia codziennego nie tylko pod zaborami, ale również w zachodniej i południowej Europie.

[Instytut Badań Literackich, 2010]