Wydaje się, że obecnie literatura dla dzieci przeżywa swój złoty czas – rodzice mają duży wybór wśród mądrych, pięknie ilustrowanych książek. Nie tylko bajek, lecz także poruszających trudne tematy pozycji obyczajowych, a nawet społecznych czy filozoficznych. Wystarczy sięgnąć po takie książki, jak Marcelinka rusza w kosmos Janusza Leona Wiśniewskiego czy sympatyczny Lolek Adama Wajraka. Pierwsza jest propozycją dla tych, którzy wciąż zastanawiają się, co było pierwsze – jajko czy kura; druga to historia dla miłośników zwierząt: opowieść o pewnym psie, który bardzo chciał znaleźć swoich ludzi.

W Dniu Dziecka postanowiliśmy jednak zaproponować cofnięcie się w czasie i powspominanie książek, które najbardziej utkwiły nam w pamięci, do których wciąż lubimy powracać. Popytaliśmy tu i tam, by zaprezentować kilka tytułów – starszych i nowszych – pozostających wciąż z nami.

Kubuś Puchatek A.A. Milne'a

Alexander Alan Milne wpadł na genialny pomysł, by opisać w książce dla dzieci zabawki swojego syna i wielu innych dzieci na całym świecie. Bo kto z nas nie miał ulubionych maskotek? Takich, którym nadawaliśmy  imiona i wymyślaliśmy nie tylko przygody, lecz także osobowości? W Kubusiu Puchatku oraz Chatce Puchatka odzwierciedlała się ta dziecięca fantazja – razem z Kubusiem i jego przyjaciółmi nie tylko świetnie się bawiliśmy, lecz także zadawaliśmy pytania, rozwiązywaliśmy poważne filozoficzne problemy, nawet jeśli naszym rodzicom wydawały się naiwne.

Do dzisiaj perypetie sympatycznych mieszkańców Stumilowego Lasu to jedna z pierwszych dziecięcych lektur, a sam Miś o Bardzo Małym Rozumku obchodził w tym roku 90. urodziny. Z tej okazji wydano o nim nową kanoniczną opowieść: Nowe przygody Kubusia Puchatka.

Mikołajek René Goscinny'ego i Jeana-Jacques'a Sempégo

Przygody Mikołajka cieszą się wciąż wielką popularnością, mimo że jego ulubione powiedzonko („No bo co w końcu, kurczę blade!”) powtarzamy już od 1959 roku. Główny bohater serii to uroczy rozrabiaka uwielbiający między innymi historie o kowbojach i Indianach, grę w piłkę nożną, a przede wszystkim spędzanie czasu z kolegami. Oprócz 221 historyjek z czasem ukazywały się jeszcze nieznane wcześniej opowieści – ostatni tom niepublikowanych dotąd pomysłów Goscinny’ego wydano w 2009 roku, czyli aż pięćdziesiąt lat od czasu zamieszczenia we francuskim czasopiśmie pierwszej historyjki.

Mikołajek i jego paczka wciąż nam o sobie przypominają: czy to w postaci serialu animowanego, czy aktorskiego filmu. Ich przygody są też źródłem oryginalnych inspiracji. Ciekawym przykładem jest książka Mikołajek w szkole PRL autorstwa Maryny Miklaszewskiej. Autorka, nawiązując do serii francuskich książek, opisuje absurdalną rzeczywistość PRL-owskiego społeczeństwa.

Ania z Zielonego Wzgórza Lucy Maud Montgomery

Podobno po przeczytaniu książki o prawdopodobnie największej literackiej marzycielce Mark Twain miał nazwać Anię najukochańszym dzieckiem literackim od czasów Alicji w Krainie Czarów. Od pierwszego tomu – Ania z Zielonego Wzgórza – obserwowaliśmy, jak sympatyczna romantyczka z tendencją do wpadania w kłopoty dorasta, staje się żoną i matką. Ostatnie informacje o Ani Blythe otrzymujemy w tomie Rilla ze Złotego Brzegu, opisującym historię jej najmłodszej córki.

Mimo że przygody Ani dobiegły końca, wciąż powracamy na Zielone Wzgórze i do Avonlea w filmowych adaptacjach książek. W ostatnich miesiącach na popularnej platformie Netflix zadebiutowała najnowsza, kanadyjska ekranizacja powieści Montgomery. 

Szósta klepka Małgorzaty Musierowicz

Słynny cykl o Borejkach autorstwa Małgorzaty Musierowicz pojawił się wraz z premierą książki Szósta klepka w 1977 roku. Autorka w swoich powieściach stworzyła całe drzewo genealogiczne poznańskiej rodziny – ludzi kochających książki i poezję, wspierających się nawzajem, podchodzących do życia z dystansem i poczuciem humoru. W pierwszym tomie przeżywamy przygody razem z Cesią Żak – wielkie-małe perypetie związane zarówno z rodzinnym domem, jak i szkołą.

Chyba nie ma lepszego dowodu na to, że wciąż lubimy wracać na ulicę Roosevelta 5, jak to, iż ostatnia jak dotąd książka z cyklu – Feblik – wydana została w 2015 roku. 

Mały Książę Antoine'a de Saint-Exupéry'ego

Ta filozoficzna powiastka z 1943 roku należy dzisiaj do klasyki literatury światowej – czytają ją nie tylko dzieci, lecz także dorośli, którzy chętnie wracają do książki przynoszącej za każdym razem inne wartości. Jest to bardzo osobista pozycja, napisana przez Antoine’a de Saint-Exupéry’ego w głębokim kryzysie – autor prawdopodobnie wpadł na pomysł Małego Księcia podczas pobytu w szpitalu, w tym czasie przeżywał także przymusowy wyjazd z ojczyzny, spowodowany działaniami wojennymi, oraz kryzys w małżeństwie (pierwowzorem Róży z powieści jest jego żona Consuelo).

Mały Książę to historia o dojrzewaniu – do miłości, przyjaźni, odpowiedzialności. Jednocześnie to pochwała wyobraźni, pytanie o hierarchię wartości i o znaczenie relacji między ludźmi. W 2015 roku dzieło Antoine’a de Saint-Exupéry’ego zostało przypomniane w nieco bardziej nowoczesnej adaptacji filmowej, przystosowanej dla młodszego widza. Co ciekawe, ostatnio w Polsce ukazało się także tłumaczenie książki na gwarę wielkopolską: Książę Szaranek.  

Harry Potter i kamień filozoficzny J.K.Rowling

Prawdopodobnie jedna z pierwszych lektur młodszego pokolenia. Harry Potter i kamień filozoficzny ukazał się pod koniec lat 90. ubiegłego wieku, kiedy dorośli postawili już krzyżyk na książkach dla dzieci i młodzieży. Okazało się jednak, że chcemy czytać – powieści pełne fantastycznych pomysłów, magii i przygód, napisane lekkim i dowcipnym stylem, opowiadające o interesujących postaciach, z którymi możemy się utożsamić. Historia Harry’ego Pottera to prosta opowieść o chłopcu poniewieranym przez wujostwo. który trafia do szkoły magii i czarodziejstwa, gdzie musi się mierzyć nie tylko z surowymi nauczycielami i egzaminami, lecz także ze złem czy strasznymi przepowiedniami. Siła serii autorstwa J.K. Rowling polega też na dorastaniu bohatera z tomu na tom, na wprowadzeniu do świata powieści uniwersalnych wyzwań, z którymi musi się on mierzyć – jak utrata rodziny lub kryzys przyjaźni.

Magia Harry’ego wciąż trwa – od zakończenia cyklu mieliśmy okazję zobaczyć ekranizację całej serii, a ostatnio nawet musical o dzieciach jej bohaterów, którego scenariusz ukazał się drukiem. Ostatnio wznowiono pozycje nawiązujące do świata magii i czarodziejstwa – leksykon magicznych zwierząt i podręcznik do quidditcha, a także zbiór baśni ze świata Harry’ego Pottera.

Nie ulega wątpliwości, że lubimy wracać do ulubionych książek z dzieciństwa – powoduje nami zarówno ciekawość, jak i bezwstydna nostalgia. Jesteśmy jednak ciekawi, jakim książkom z dzieciństwa Wy nie pozwalacie pokryć się kurzem na półce? Do jakich najchętniej sięgacie mimo upływającego czasu?