"Literaturoznawca napisał tym razem książkę nie dla kolegów po fachu, ale dla zwykłych czytelników. Koziołek nie rozpacza nad nieczytaniem, wie, że literatury nic nie zastąpi, zauważa jedynie, że coraz trudniej o wspólnotę czytania – każdy czyta co innego. A literatura jest i będzie nam niezbędna do myślenia o świecie, w którym żyjemy. Przy okazji wychodzi też na to, że niezbędny jest nam Koziołek opowiadający o historii polskiej literatury".

Justyna Sobolewska, "Polityka"


"[...] eseje Koziołka doskonale łączą pogłębioną lekturę dawniejszych i najnowszych dzieł polskiej prozy, inspiracje filozoficzne i antropologiczne oraz drobiazgowe analizy fragmentów tekstów kanonicznych z komunikatywną, anegdotyczną gawędą o życiu pisarzy i pisarek, a nawet — z dyskretnie wprowadzanym autobiografizmem. [...] Pisząc o książce »Jabłko Olgi, stopy Dawida«, Ryszard Koziołek wyznał, że jej autor, Marek Bieńczyk, »w eseistyce polskiej [...] jest obecnie bezkonkurencyjny«. Książka »Dobrze się myśli literaturą« dowodzi, że bezkonkurencyjność nie jest na szczęście sytuacją daną raz na zawsze".

Wojciech Rusinek, "Artpapier"


"Prawdopodobnie nigdy nie policzymy, ile naprawdę napisał. W przybliżeniu: ponad dwieście powieści, około stu pięćdziesięciu nowel, opowiadań i obrazków, około dwudziestu sztuk, setki prac historycznych, kilka tomów relacji z podróży, poezje, przekłady, edycje źródeł historycznych. Ale są jeszcze setki, a może tysiące niepublikowanych, a często niepodpisanych szkiców, artykułów, recenzji, notatek, wreszcie niepoliczone dziesiątki tysięcy listów. Autor o gargantuicznym apetycie na tworzenie i lekturę, którego zachłanność nie miała miary: był powieściopisarzem, historykiem, dramaturgiem, poetą, etnografem, krytykiem, bibliofilem, kolekcjonerem, edytorem, grał na fortepianie i komponował, malował i rysował. Wyobraźmy go sobie około siedemdziesiątki, kiedy pisze siedem powieści w ciągu roku, ma romans z trzydziestoletnią Christine Thaler, utrzymuje cztery domy, organizuje siatki szpiegowskie w Berlinie i Petersburgu, a raporty o nim lądują na biurkach cara Aleksandra i kanclerza Bismarcka. Niepojęte i niepojmowalne! Kiedyż wreszcie kino zainteresuje się życiem naszych pisarzy?!"

Fragment książki


Czy literatura jest koniecznością mówiącego człowieka? W swoich esejach Ryszard Koziołek przekonuje, że ilekroć próbujemy coś wyjaśnić, porozumieć się z innym lub wyrazić emocje, jesteśmy na nią skazani. Czytanie literatury ulepsza myślenie i naprawia złą mowę publiczną. Autor sięga do twórczości klasyków – jak Prus, Kraszewski, Sienkiewicz, Przybyszewska czy Mrożek – oraz pisarzy współczesnych – Springera, Stasiuka, Pilcha czy Karpowicza. Życiorysy są dla niego równie ważne jak fikcje, jeśli tylko pozwalają myśli ruszyć z miejsca i ćwiczyć się w wyrażaniu i opowiadaniu świata.


"Nie mam żadnych wątpliwości: nikt nie czyta dziś w Polsce literatury tak wnikliwie i tak namiętnie jak Ryszard Koziołek. Prowokujący erudyta, zadziorny eseista, zaskakujący intelektualista. Pisze, jak mało kto. Trochę przesadza z tym pozytywizmem, ale nobody's perfect".

Michał Paweł Markowski


Ryszard Koziołek – literaturoznawca, profesor Uniwersytetu Śląskiego. W 2010 roku otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii eseistyka za książkę "Ciała Sienkiewicza. Studia o symbolice płci i przemocy". Wydał również: "Zdobyć historię" (1999) i "Znakowanie trawy" (2011). Publikuje m.in. w "Tygodniku Powszechnym", "Gazecie Wyborczej", "Polityce".

[Wydawnictwo Czarne, 2016]