Ostatnia część serii „Millennium” zaczyna się w miejscu, gdzie kończy się „Dziewczyna, która igrała z ogniem”. Lisbeth Salander przeżywa próbę pogrzebania jej żywcem. Zostaje przywieziona do izby przyjęć szpitala Sahlgrenska w Goeteborgu. Jest w ciężkim stanie, ma ranę postrzałową głowy i musi być natychmiast operowana. Również Alexander Zalachenko, któremu zadała cios siekierą, walczy o życie. Oboje zostają umieszczeni w salach odległych zaledwie o parę metrów. Ten element jako jedyny w całej trylogii wydaje się absurdalny. Pozostawienie bez jakiegokolwiek nadzoru policyjnego osób, w których przypadku nie wiadomo do końca, kto jest ofiarą, a kto sprawcą. Pacjenci są w ciężkim stanie, co jednak nie oznacza, że bezbronni... Zalachenko, który mimo wszystko okazuje się w lepszym stanie, krąży pod drzwiami Lisbeth z zamiarem dokończenia swojego dzieła i zabicia jej.

Dalej historia toczy się już gładko i nie budzi większych zastrzeżeń. Fabuła jest atrakcyjna, nowe wątki zostały ograniczone do minimum – autor skupił się na trudnym przypadku Lisbeth. Zostają jej postawione bardzo poważne zarzuty i trudno oprzeć się wrażeniu, że wyrok praktycznie już zapadł. Na szczęście po jej stronie stoi jeszcze parę osób, które, często na granicy prawa, walczą o jej uniewinnienie...

Mikael Blomkvist sięga w skrywaną przeszłość Salander i rusza w pogoń za prawdą. Pisze odważny tekst, który ma oczyścić jej nazwisko z zarzutów oraz wywołać trzęsienie ziemi w rządzie, służbach bezpieczeństwa i całym kraju. Dziewczyna w końcu ma szansę pogodzić się z własną przeszłością.

Także policja robi wszystko, aby schwytać osoby odpowiedzialne za tragiczne wydarzenia, które miały miejsce zarówno w Sztokholmie, jak i jego okolicach. Krok po kroku wychodzą na jaw kolejne tajemnice, co umożliwia zdroworozsądkowe spojrzenie na całość sytuacji. Jednakże istnieją w Säpo struktury, które za wszelką cenę starają się utrudnić rozwiązanie zagadki.

Toczy się zacięta walka o sprawiedliwość ze skorumpowanymi i pozbawionymi jakichkolwiek zasad agentami. Historia o mężczyznach, którzy nienawidzą kobiet opowiada o krzywdach wyrządzonych kobietom i upokorzeniach, jakie je w związku z tym spotykają. Lisbeth jest jedną z nich. I to chyba dla niej wiele osób czyta tę powieść. Dla mnie jest ona postacią, której nie da się zapomnieć. Czas zatrze w pamięci fabułę, ale nie da się zapomnieć Lisbeth Salander.

Dzięki tej książce można też stwierdzić, że istnieją jeszcze ludzie gotowi – nie zważając na swoją karierę czy dobra materialne – nieść bezinteresowną pomoc. Przypomina ona, iż są policjanci, dziennikarze, a nawet politycy, którzy za wszelką cenę dążą do odnalezienia i ujawnienia prawdy. Fabuła jest tu zatem ponadczasowa.

Larsson pokazuje, jak wygląda praca dziennikarza nad konkretnym materiałem mającym trafić na pierwszą stronę gazet. Dowiadujemy się, jak wygląda współpraca z redaktorem naczelnym. Czytamy ciekawe opisy pracy i niewielkiej redakcji, i ogólnokrajowego dziennika. Autor przedstawia zarówno korzyści, jak problemy związane z pracą w zawodzie, który sam wykonywał przez wiele lat.

„Zamek z piasku” to świetny thriller polityczny. Jednak ostatnia część „Millenium” nie jest powieścią dla każdego. Podejrzewam, że ktoś, kto dotąd omijał szerokim łukiem wieczorne wiadomości, nie będzie w stanie docenić wyjątkowo wnikliwych opisów struktur Säpo. Autor musiał być specjalistą w tej tematyce, by dokonać tak szczegółowych opisów. Świadomość, do czego zdolne mogą być osoby piastujące wysokie rządowe stanowiska, jest wysoce niepokojąca. Nic więc dziwnego, że trylogia Larssona odniosła tak ogromny sukces.


Ekranizacje: „Millennium. Zamek z piasku, który runął” („Luftslottet som sprängde”), reż. Daniel Alfredson, produkcja: Dania, Norwegia, Szewcja (2009); w rolach głównych: Michael Nyqvist, Noomi Rapace.