Na to krótkie opowiadanie opublikowane w 1891 roku trafiłam po lekturze My (Zamiatin Jewgienij (Zamiatin Eugeniusz)), jako że zainspirowało ono Zamiatina do napisania jego powieści.

Bohater, po wieczorze mile spędzonym w towarzystwie kolegów - socjalistów marzących o powszechnej równości społecznej, zasypia we własnym łóżku, a budzi się tysiąc lat później w świecie, o jakim rozmawiał podczas ostatniej kolacji. Budzi się w muzeum, pod wielkim kloszem jako eksponat, nieopodal wypchanych jaszczurek.

Narrator opisuje spacer po idealnym mieście, będącym cząstką idealnego państwa w idealnym świecie. Jego przewodnik niestrudzenie tłumaczy konieczność eliminowania jakiejkolwiek swobody dla zachowania równości; nawet mycie się jest zorganizowane odgórnie, bo gdy zostawiono ludziom swobodę w tym względzie, wkrótce pojawiły się rywalizujące grupy 'Czystych' i 'Brudnych'. Bohater jest coraz mniej zachwycony tym co widzi i z ulgą odkrywa, że to tylko sen, odzyskując świadomość we własnym łóżku w społeczeństwie pełnym nierówności i niesprawiedliwości.

Opowiadanie zostało napisane pod koniec XIX w., w okresie gwałtownego rozwoju brytyjskiego przemysłu, gdy robotnicy żyli i pracowali w koszmarnych warunkach, a pierwsze pomysły osłon socjalnych dopiero zaczynały się tworzyć. Nie jest więc dziwne, że rodziły się idee społecznej równości w utopijnym świecie. Mało tego, takie idealne, jak na ówczesne warunki, miasteczko w Anglii istniało, tyle, że Saltaire dawało pracownikom opiekę bez inwigilacji i przymusowego ujednolicania.

Wiele pomysłów z Nowej Utopii zostało rzeczywiście wykorzystanych później przez Zamiatina i to niemal dosłownie, jednak mamy tu do czynienia z dwoma kompletnie różnymi utworami. Opowiadanie Jerome to przede wszystkim żart, senna wizja zbyt przesycona humorem, by mogła być przygnębiająca. Powieść Rosjanina przeciwnie, jest poważna i ponura.

Gdybym mogła oceniać, dałabym 6, ale opowiadanie nie występuje samodzielnie w polskim przekładzie. W internecie jest dostępne po angielsku, a polską wersję umieszczono w Obłędni rycerze (antologia; Westlake Donald E. (pseud. Stark Richard), McMurtry Stan, Bloch Robert i inni).

“You’ll want me to walk round the city with you, and explain all the changes to you, while you ask questions and make silly remarks?”

"Domestic life, we found, was thoroughly anti-s ocialistic in its tendencies. ... Each house was a revolutionary centre for the propagation of individualism and personality"

"Nature, you see, is somewhat behind the times; but we do what we can to put her straight.”

"We have abolished beauty; it interfered with our equality."