Nie ma wątpliwości, że dzisiejsza Polska to przede wszystkim Warszawa - wszystkie ważniejsze urzędy centralne są w stolicy, a to zaburza równowagę w rozwoju pozostałych regionów. Tymczasem wcale tak być nie musi. Deglomeracyjnym wzorem od lat pozostają Niemcy. Wystarczy spojrzeć choćby na to, w jakich miastach mają swe siedziby sądy najwyższego szczebla systemy sprawiedliwości. Federalny Sąd Administracyjny działa w Lipsku, Federalny Sąd Pracy w Erfurcie, a Trybunał Konstytucyjny, Sąd Najwyższy i prokuratura federalna w Karlsruhe. To samo dotyczy właściwie wszystkich innych sfer życia. Od mediów począwszy, na sporcie skończywszy. Na trzydzieści cztery olimpijskie niemieckie związki sportowe tylko jeden, żeglarski, ma siedzibę w Berlinie. Deglomeracja w Niemczech obowiązuje także w obrębie landów - to wcale nie największe miasta są ich stolicami.

Nie inaczej jest w Szwecji. Siedziba tamtejszego nadzoru budowlanego jest w Karlskronie, urzędu imigracyjnego w Norrköping, urząd patentowy jest w Sundsvall, a Agencja Kosmiczna w Kirunie na dalekiej północy.

W Szwajcarii główny urząd statystyczny znalazł swoja siedzibę w Neuchâtel na północy, sąd najwyższy w Lozannie na zachodzie, naczelny sąd administracyjny w Sankt Gallen na wschodzie, a urząd mieszkalnictwa w ledwie widocznym na mapie całego kraju Grenchen.

Nawet w Gruzji parlament zlokalizowano w 2012 roku poza stolicą, w mieście Kutaisi. Od 2007 roku tamtejszy trybunał konstytucyjny ma siedzibę w Batumi.

W Polsce wszystkie wymienione instytucje znajduj a sie w Warszawie. Wyłamali się tylko niektórzy sportowcy. Poza stolic a ulokowali się narciarze (Kraków), kolarze (Prószków), hokeiści na trawie (Pozna n) i bobsleiści (Gdańsk).

Miasto Archipelag: Polska mniejszych miast (Springer Filip), str. 298-299.