Książka: Kamień na kamieniu

Do pełnego przeczytania "Kamienia na kamieniu" zachęcił mnie fragment książki przedstawiony w jednym z arkuszy maturalnych. Zachwycony błyskotliwością, metaforyką i liryzmem wpiętym w realistyczne ramy postanowiłem dać Szymonowi Pietruszce szansę szerszej wypowiedzi. I nie zawiodłem się. Główny bohater Myśliwskiego okazał się gigantycznym gadułą, z upodobaniem sięgającym po rozmaite dygresje. Oś utworu stanowią perypetie Pietruszki związane z budową grobowca. Jest ona słabo zarysowana, bohate...

„Kamień na kamieniu” Wiesława Myśliwskiego to książka znakomita pod każdym względem. Urzeka czytelnika soczystym i barwnym językiem, autentyzmem kreślonych postaci i bogactwem wiedzy o kulturze chłopskiej. Dodać trzeba – kulturze, która schodzi ze sceny dziejowej, kruszy się, obumiera. Można ją potraktować jako literacką summę systemu wartości kultury chłopskiej. Poznajemy ją poprzez filtr losów głównego bohatera – Szymona Pietruszki. Jest to z całą pewnością jedna z najbardziej intrygujących po...

Nigdy wieś nie kojarzyła mi się (i właściwie wciąż nie kojarzy) z sielskością, radością, wspaniałymi chwilami, bezproblemowym życiem; wręcz przeciwnie, jawi mi się ona jako miejsce ciężkiej pracy, która jest niewspółmierna z rezultatami, ale oczywiście jest to praca bardzo ważna, tylko w mym mniemaniu po prostu niedoceniana. Występująca w "Chłopach" Władysława Reymonta mitologizacja, podkreślenie tradycji, zwyczajów, swojskości kłóciły się z moimi własnymi przekonaniami. Ale trafiłam zupełnie...

Znam tę „wyliczankę”. O dziwo, nie od moich krewnych na wsi. Chyba z liceum. Zapamiętałem, bo próbowaliśmy ją przetłumaczyć na niemiecki. Brzmiało ładnie. Jaki paradoks. Wraca do mnie po dwudziestu paru latach zapowiadając tytuł powieści. Dowiaduję się, że pochodzi z pieśni ludowej. Ja, który niespecjalnie przepadam za wsią. Z książki o wsi, w której niemiecki nie jest zbyt sympatycznie wspominany. Nie da się źle pisać o twórczości Myśliwskiego. To już jego trzecia książka, którą przeczytałem...

Inaczej niż w przypadku „Widnokręgu”, powtórna lektura „Kamienia na kamieniu” sprowokowała u mnie wątpliwości, czy nie za nisko oceniłam tę powieść za pierwszym razem. Bo jest to skończony majstersztyk, jeśli chodzi o stronę techniczną - z perfekcyjną stylizacją językową, umożliwiającą wychwycenie indywidualnych cech wypowiedzi u kilku postaci mówiących tą samą gwarą, z rewelacyjnym odwzorowaniem sposobu monologowania człowieka, który pod wpływem jakiegoś bodźca zaczyna opowiadać jednym cięg...

Gorąco polecam - książka pachnie sianem żniw, ale takich sprzed ery kombajnów oraz domowymi serami, wiejskimi jarmarkami, przydrożnymi akacjami... Jednocześnie zmusza do refleksji nad losem chłopskiej rodziny - niszczonej przez wojnę, ucieczkę do miasta oraz do zastanowienia nad tym, co jest w życiu ważne - np. budowa własnego grobu - najprosztsze, banalne czynności, a jednak decydujące o jakości naszego życia. Treść książki stanowią obrazki z życia Szymona Pietruszki: prostego, gburowateg...

„Kamień na kamieniu” to opowieść o polskiej powojennej wsi i jej przemianach. Choć fabuła jest okraszona sporą dawką dobrego humoru, w niczym nie przypomina „Konopielki” Redlińskiego. Chłop Myśliwskiego jest rozumny, cierpliwie i z godnością znosi niemały trud codzienności. Bohater powieści, Szymon Pietruszka, urzeka mądrością, sprytem, lojalnością i odwagą – w każdym czasie i miejscu: jako chłopak, żołnierz, urzędnik, fryzjer, milicjant, zakochany mężczyzna czy inwalida opiekujący się chorym br...

Nurt chłopski, o ile taki nurt w ogóle w literaturze można wyodrębnić (to kwestia dyskusyjna), zamyka wielka powieść Myśliwskiego "Kamień na kamieniu". Bohater utworu, Szymon Pietruszka, nie jest li tylko chłopem, to człowiek "w ogóle", postać uniwersalna, poszukująca prawdy o sobie i świecie. Narrator-bohater rozważa fundamentalne kwestie: życia, śmierci, miłości, dobra... Poprzedzające utwór motto to cytat z ludowej piosenki: "Kamień na kamieniu, na kamieniu kamień, a na tym kamieniu jeszc...

Mnie ta powieść kojarzyła sie z "Chłopami" Reymonta. Mimo że opisuje ona życie jednego bohatera (od dzieciństwa do starości), to ma też cechy epickiego opisu wsi polskiej. Tyle że nie jest to taki barwny, wielowątkowy opis, jaki dał nam Reymont. Opis Myśliwskiego jest bardziej ascetyczny, kameralny. Autor przedstawia głównie wspomnienia bohatera, nie ma w tym zachowanej chronologii (zaleta!). Wynika ten swoisty ascetyzm według mnie z tego, że autor powieści w sposób symboliczny przedstawia di...

Książka należąca do nurtu chłopskiego współczesnej literatury polskiej. Może wydawać się nieco monotonna, jednak ma w sobie wiele uroku. Pisana prostym, przystępnym językiem. Główny bohater i narrator zarazem, Szymek Pietruszka, prowadzi nas ścieżkami swoich myśli. Wędrują one na zasadzie strumienia świadomości - skojarzenia są luźne, nie są chronologiczne, przedstawiają nam historię Szymka, jego rodziny, znajomych i wioski, z której pochodzi tak, jak pamięta to Szymek. A wszystko zaczyna się od...

Książkę dwukrotnego laureata Literackiej Nagrody Nike opublikowano po raz pierwszy w 1984 r. To opowieść o życiu chłopskiego bohatera i jego rodziny. Okazją do wspomnień jest pomysł zbudowania grobu rodzinnego. Wiesław Myśliwski nadał tej powieści ton rzeczowości i chłopskiego realizmu, a nie poetyzowania czy brutalności. Życie Szymona Pietruszki, opowiedziane przez niego samego, układa się w symboliczny zarys chłopskich dziejów. Na oczach głównego bohatera tradycyjna wieś przestaje istnieć. W zapomnienie odchodzą dawne obyczaje, więzi sąsiedzkie i ludzkie. Rodzina ulega dezintegracji, a krewni z miasta najpewniej nie zechcą skorzystać z gotowego grobowca...

Wiesław Myśliwski (ur. 1932) debiutował w 1967 r. powieścią „Nagi sad”. Jego utwory poświęcone są polskiej wsi, charakteryzuje je głęboka refleksja nad losem człowieka, jego związkiem z czasem i z przyrodą, a także szczególna uroda stylu, raz poetyckiego (jak w powieści „Pałac”), a kiedy indziej jędrnego i soczystego.

Każda nowa powieść Myśliwskiego – jak „Widnokrąg” czy „Traktat o łuskaniu fasoli” – natychmiast staje się wydarzeniem literackim.

["Polityka" Spółdzielnia Pracy, 2008]

Czasem nawet przychodziło mi do głowy, że mógłbym być naprawdę kuzyn dziedziców, czemu nie. Choćby ten Maurycy wyryty na zegarku. Tylko kto by była ta Julia? Bo ani dziedzicowi, ani dziedziczce nie było Maurycy, Julia. I raz tak mi się ich życie układało, a raz inaczej, ale zawsze szczęśliwie. A choć pewnie w proch się dawno obrócili, to to szczęście ich dalej tykało w zegarku. A było się dobrze wsłuchać, to czyściutko, jakby gdzieś tam dalej dzwony biły nad nimi o porannej rosie. Aż mnie to zas...

Cały świat jest jedną mową. Gdybyś tak się w ten świat dobrze wsłuchał, mógłbyś nawet usłyszeć, co sto lat temu mówili, może tysiące. Bo słowa śmierci nie znają. Jakby jakieś ptaki przezroczyste, raz wypowiedziane, krążą już na wieki ponad nami, tylko że ich nie słyszymy. Ale może z wysokości Boga każdego człowieka głos osobno słychać. Nawet co ja tu do ciebie mówię. Co mówią u Maszczyka, u Derenia i w każdej chałupie. A gdybyś ucho nad tym światem zniżył, to kto wie, może szepty ludzkie byś usł...