W pewnym momencie swojego życia Vesna Goldsworthy - dziennikarka, pisarka, eseistka - dowiedziała się, że jest chora na raka. I że w razie śmierci jej dwuletni, wychowywany w Anglii syn straci ostatnie ogniwo łączące go z bałkańską historią jego rodziny, ze swymi bałkańskimi korzeniami.
Taka jest genealogia "Czarnobylskich truskawek" - "książki dla Alexandra".
Ale "książka dla Alexandra" szybko okazała się być pasjonującą lekturą dla całej rzeszy czytelników - zarówno z zachodniej, jak i z południowej Europy. Autorka (rocznik 1961, pochodzenie czarnogórsko-hercegowińskie) przeplata w swojej opowieści wspomnienia z dzieciństwa i młodości w titowskiej Jugosławii z burzliwymi losami Bałkanów (m.in. historia prababki, która nie ruszając się z domu, mieszkała w pięciu różnych państwach). Okres dojrzały to emigracja do Anglii i przejmująco, lecz bez sentymentalizmu ukazana choroba, z którą zmaga się pisarka: mamy tutaj refleksje na temat życia na wyspie, z brytyjskim mężem, mamy znakomicie opisaną specyficzną interakcję z brytyjskością i kulturą brytyjską, a także wnikliwe rozważania o tożsamości narodowej (w tym przypadku: nieskrywana jugonostalgia połączona z lojalnością wobec Zjednoczonego Królestwa) i o istocie języka.
"Przeczytałem »Truskawki« jednym tchem. Co za znakomita książka! Inteligentna, ironiczna i autoironiczna, autobiograficzna bez ekshibicjonizmu i dramatyczna bez patosu. Obraz zmierzchu Jugo i rozkwitu Vesny świetny: i publicystyka najwyższego lotu, i wnikliwy Bildungsroman. Dzieje rodzinne autorki to wgląd w historię Bałkanów przez kuchenny lufcik, a historia jej osobistej tragedii medycznej opisana jest przejmująco, lecz bez sentymentalizmu. A w tle, jak filigrana, cały czas wojna - ta, która była, i ta która będzie, obecna, lecz nie nachalna".
Konstanty Gebert
"To jedna z takich książek, które z przyjemnością się czyta, a jednocześnie przeczytać się powinno. Bo opowiadają o naszym świecie, także w szerszym rozumieniu tego słowa niż tylko nasz świat prywatny, bo uczą mądrego, trudnego patriotyzmu, także z dala od ojczyzny, bo pokazują, że Inny, tu: Anglik, nie musi być obcy, że inność dopełnia, a więc i wzbogaca, że pozwala na dystans wobec samych siebie, że jedyne, czego nikt nie może nam odebrać, to to, co mamy w głowie, że ważna jest tradycja, wartości w nią wpisane, ale też trzeba być otwartym na to, co niesie dzień dzisiejszy i jutro, tu i gdziekolwiek indziej".
Dorota Jovanka Ćirlić
[Wydawnictwo Czarne, 2007]