Książka: Anarchy in the Ukr

Mam przyjaciela - Ukraińca. Iwan uczy w naszej szkole angielskiego, lubi Oscara Wilde'a i poezje Błoka. Spytałem ostatnio Iwana: "No a Serhija Żadana ty znasz?". "Nie znam" - odpowiedział Iwan. "No to poczytaj, jak teraz tworzą ukraińscy pisarze" - rzekłem i wręczyłem Iwanowi powieść "Anarchy in the UKR". Iwan przyszedł w poniedziałek do pracy, oddał mi książkę, dodając lakoniczny komentarz: "No fajna, ale dlaczego tyle tam słów na k, ch i p?". "Bo to jest, Iwan, punkowa powieść anarchistyczna" ...

Podróż według Serhija Żadana, opętanego reżysera krajobrazu, to forma medytacji i wycieczka sentymentalna zarazem, próba zrozumienia świata, opukania opuszkami jego tkanki, struktury, zbadania ustroju. To eskapizm i imperatyw, ostatnia rozpaczliwa próba odnalezienia piękna.

Najwyraźniej podróż ma się we krwi, bohater Żadana permanentnie postrzega krajobraz jako ciąg zmieniających się kadrów, szereg następujących po sobie stop-klatek. Ruchomą geografię zaszczepił mu ojciec, to rzecz dziedziczna niewątpliwie - sposób postrzegania świata, którego nie można się wyrzec.

Żadan pozwala nam zbliżyć się do tej rozedrganej struktury. Podróżujący z bohaterem odczują na własnej skórze szereg niewyjaśnionych zjawisk: zmiany czasowe, magnetyzm wymarłych stacyjek, widmowość tanich moteli, przenikliwość ścian, fantomowe zjawy wynurzające się z zaułków i z powrotem grzęznące w swoim enigmatycznym świecie. Hipnotyczne właściwości pociągów sprawiają, że podróżni wsiadają i wysiadają do wagonu, który już nawet się nie porusza, który stoi na stacji jak jakiś wygasły kombinat, prehistoryczny stwór z nieruchomym pyskiem we mgle.

[Wydawnictwo Czarne, 2007]