Książka: Gra w klasy

Wiedziałam, że kiedyś, prędzej czy później, przyjdzie mi się zmierzyć z utrwalonym w pamięci mitem „Gry w klasy” jako lektury rewelacyjnej i rewolucyjnej, dzięki której odkryłam nowe możliwości literatury i nowe jej obszary. To prawda, uległam modzie, a może i snobizmowi, bo któryż licealista czy student z lat 70., mający aspiracje intelektualne, nie sięgnął wówczas po tę niezwykłą powieść – lecz gdybym się wtedy oparła pokusie, może na zawsze pozostałabym zamknięta na wszelkie przejawy nowators...

Mogę napisać, że jest to książka wyjątkowa, piękna, niesamowita, i że dla mnie jest „Gra w klasy”, a dopiero później reszta książek, ale co z tego, skoro moje zdanie nic dla Ciebie nie znaczy, nie znasz mnie i nie jestem dla Ciebie żadnym „autorytetem”. Napiszę więc kilka zdań o „Grze”, dorzucę kilka cytatów, a Ty zdecydujesz, czy warto ją w ogóle otwierać. (wszystkie cytaty pochodzą z „Gry w klasy”, żadnego parafrazowania). Książka złożona ze 155 rozdziałów podzielona jest na trzy części. Ko...

Niedawno doszłam do wniosku, że najgłębiej wbijają mi się w pamięć książki, których czytaniu towarzyszą intensywne emocje. Jestem więc pewna, że "Gra w klasy" nieprędko wywietrzeje mi z głowy - od chwili, kiedy po nią sięgnęłam, irytowała mnie ona nieziemsko. Coś podobnego przeżywałam kiedyś, czytając "Sklepy cynamonowe" Schulza. Tak jak Schulz, Cortázar po mistrzowsku operuje słowem, ale przekazywane przez niego treści do mnie nie trafiają. W posłowiu tłumaczka wspomina o dziewczynie, która z p...

Książka - którą się gryzie, szarpie i skubie (oczywiście nie dosłownie). Zachęca - zniechęca - niepokoi - mami - kusi. Akcja pełni rolę drugorzędną, niemal chwilami zamiera, aby potem rozwijać się jak kłębek wełny. Czasami przypomina bredzenie upojonego alkoholem - czasami rozprawę filozofa. W potoku słów wyławia się myśli uniwersalne, które niepokoją, uwierają - obracasz je w palcach jak perełki ciesząc się i zastanawiasz się nad przydatnością znaleziska. Książka wzbudza tęsknotę za c...

Dostałam tę książkę w prezencie i przez dłuższy czas leżała u mnie na półce. Najpierw przeczytałam posłowie pani Zofii Chadzyńskiej i książkę odłożyłam. Z czasem sięgnęłam po raz wtóry po tę książkę i zaczęłam czytać... i czytać... A po pewnym czasie nie umiałam zasnąć, nie spotkawszy się przed tym z Magą i Oliveirą. Niektóre rozdziały trochę mnie męczyły, bo autor coś mówił, by za chwilę temu zaprzeczyć, lub rozwodził się nad zagadnieniami naszego bytu. Padało wiele nazwisk ze świata literat...

"Ty jesteś jak świadek, jak taki, co idzie do muzeum i patrzy na obrazy. To znaczy, że obrazy są tutaj, a ty jesteś w muzeum, równocześnie daleko i blisko. Ja jestem obraz. Rocamodour jest obraz. Étienne jest obraz. Myślisz, że jesteś w tym pokoju, ale nie jesteś. Patrzysz na pokój, ale cię w nim nie ma"*. Taka jest „Gra w klasy” – niezwykła, czasami absurdalna, znana, chwalona, piękna i znienawidzona. Czytając ją, nie wiemy, co czytamy. Widzimy siebie w tej powieści, jednak nas tam nie ma. Cort...

Niewiele było w moim życiu takich książek, a w każdym razie żadna nie wywarła na mnie takiego wrażenia. Nie powiem, żeby się ją czytało łatwo, lekko i przyjemnie, bo wytyka wszystkie błędy, ukazuje niedoskonałości. Czasem aż bolało, bo wiele tych obaw i złych myśli, które dręczyły Magę i Oliveirę było moimi własnymi złymi myślami. Nie zawsze można było nadążyć za tokiem myślenia bohaterów, ale były takie momenty, kiedy po odłożeniu na chwilę tej książki zaczynałam o czymś myśleć, a później wraca...

"Gra w klasy" to książka szczególna: można ją czytać w nieskończoność, odkrywając coraz to inne konteksty, układając za każdym razem nowe warianty zakończenia poszczególnych wątków, zmieniając kolejność rozdziałów i stron. Ta książka przypomina zabawę w klocki, kiedy z małych sześcianów powstaje pałac albo most - możliwości są nieograniczone, zwłaszcza gdy klocki dostaną się w ręce dziecka, które ożywi je swoją wyobraźnią. "Gra w klasy", najsłynniejsza pozycja w dorobku Julio Cortazara, to "zabawka dla dzieci starszych" - autor daje klocki, a sam staje z boku i patrzy, co też czytelnik z nich ułoży, zmuszając go tym samym do współdziałania.

Powieść ukazała się w Polsce w roku 1968, stając się niemal z miejsca - i na długie lata - biblią ówczesnej młodzieży.

Czy dzisiejszy czytelnik będzie jeszcze umiał mówić po "gliglińsku"? Czy wzruszy się do łez, czytając list Magi do Rocamadoura? Żeby się przekonać, trzeba sięgnąć po tę książkę.


Wielki Kronopio, patrzący na świat zdziwionymi oczami dziecka, erudyta i meloman, wybitny intelektualista głęboko zaangażowany w walkę ze zbrodniami junt wojskowych, rządzących w latach 70. Argentyną i Chile, a zarazem jeden z twórców realizmu magicznego, nurtu literackiego, stanowiącego wyzwanie dla rzeczywistości pojmowanej jako "gotowa, utarta ścieżka". To tylko niektóre elementy osobowości Julio Cortazara (1914-1984), pisarza argentyńskiego osiadłego w Paryżu, autora głośnych powieści: "Wielkie wygrane", "Gra w klasy", "62. Model do składania", "Książka dla Manuela" i tomów opowiadań: "Bestiarium", "Koniec zabawy", "Dla wszystkich ten sam ogień", "Opowieści o kronopiach i famach", "Ośmiościan", "Ostatnia runda". Należy do grona najwybitniejszych twórców literatury XX wieku.


[Wydawnictwo Muza SA, 2006]

"Gra w klasy" to obok "Imienia róży" U. Eco najbardziej postmodernistyczna powieść (antypowieść?), jaką czytałem. W rozmyślaniach bohaterów, w szczególności Horacia Oliveiry, aż roi się od odniesień do filozofii postmodernizmu. Jak niedostępne i trudno przyswajalne traktaty filozoficzne J. Derridy i innych filozofów nie dają zwykłemu zjadaczowi chleba wyobrażenia, czym postmodernizm jest, tak przemyślenia Oliveiry w "Grze w klasy" wykładają nam postmodernistyczne "teorie" jak na tacy. Napisał...

Kiedy w 1968 roku ukazało się polskie wydanie „Gry w klasy”, jej społeczny odbiór był absolutnym ewenementem. W kręgach młodych intelektualistów modne stało się noszenie tej książki zawsze przy sobie, by niby przypadkiem wystawała z torby. Takie pretensjonalne zachowania musiały irytować i – niestety – przełożyły się na opinie o samej powieści. Pewien młody krytyk dawał upust złośliwości: „A co, jeśli zamiast zaopatrywać książkę w zawiły klucz z kolejnością czytania rozdziałów, pan Cartozar [sic...

Książka jest napisana w sposób dość niejednoznaczny. Akcja w niej ma najmniejsze znaczenie. Jest tylko tłem do rozważań nad postawami ludzkimi i tym, co nami kieruje w danym momencie. Czyta się niekiedy opornie, ale wiem, że kiedyś jeszcze do niej wrócę. Przynosi podpowiedzi i rozwiązania, tylko trzeba umieć wybrać. Książka wymaga od czytelnika skupienia, uwagi, wytrwałości i czasu. Zapewne nie każdy ją zrozumie, ale ona sama nie daje się rozumieć na jeden tylko sposób. Do niej trzeba dorosnąć i...