Książka: Droga 816

Główną bohaterką tej książki jest Droga – wijąca się wśród nadbużańskich pól, łąk i lasów tajemnicza droga powiatowa nr 816. Razem z pobliską rzeką, której nazwa jest najstarsza na świecie, tworzą odwieczny trakt. Przy nim skupiają się ludzkie sprawy, przy nim odżywają stare konflikty. On oddziela Wschód od Zachodu, kraje z tańszą i droższą benzyną, świat europejski od – prawie – azjatyckiego. W odniesieniu do tamtego świata, poznanego własnymi nogami, do Rosji, do Syberii, Michał Książek sum...

Michał Książek, autor znakomicie przyjętego debiutanckiego reportażu „Jakuck. Słownik miejsca”, tym razem „bohaterem” swojej opowieści uczynił nie miasto, lecz... drogę. Tytułowa droga nr 816, zwana również „Nadbużanką”, biegnie z północy na południe, wzdłuż granicy polsko-białoruskiej i polsko-ukraińskiej.

Droga to niezwykła, bowiem za nią jest już tylko Bug, a za Bugiem – mityczny Wschód, Azja, step, który ciągnie się aż do wybrzeży Japonii... Asfaltowa, miejscami dziurawa, wąska droga 816 jest więc nie tylko drogą – jest Granicą, Przedmurzem, Płotem oddzielającym Unię Europejską od nie-Unii, katolicyzm od prawosławia, „nasze” od „ich”, „tam” od „tu”, barbarzyństwo od cywilizacji...

Efektem wędrówki tą drogą jest ta znakomita opowieść o Pograniczu, o splątaniu i nakładaniu się na siebie kultur, kierunków, wyznań oraz znaczeń...


„Wśród pasterzy Syberii i stepowej Azji panuje zwyczaj śpiewania w czasie pracy, która często jest podróżą. Koczownicy wyśpiewują to, co ich otacza i co napotykają w czasie wędrówki. Kiedy zapytać, o czym jest ich pieśń, nie będą w stanie powiedzieć. Jeśli poprosić o tytuł, uśmiechną się z zakłopotaniem. Pytanie, czy tekst został gdzieś zapisany też nie ma sensu, bo tekstem jest sam widok i świat wokół. Taka jest ta książka; polska, ale też syberyjska i stepowa. Z tą jednak różnicą, że tekst został spisany”.

Michał Książek

[Fundacja Sąsiedzi, 2015]