"Czas milczenia powinien mieć pierwszeństwo; nigdy nie można dobrze mówić, jeśli wcześniej nie nauczyło się milczeć".
"Pierwszy poziom mądrości to umiejętność milczenia, drugi – mówienia niewiele i powściągania się w wypowiedziach, trzeci zaś – mówienia dużo, ale mądrze i bez przesady".
"Sztuka milczenia" to traktat filozoficzny opublikowany po raz pierwszy w 1771 r. w Paryżu. Autor, Joseph Dinouart, francuski duchowny i myśliciel, w kilku rozdziałach przedstawia swe rozważania na temat milczenia, opisując jego rodzaje, naturę, wady i zalety. Dinouart w sposób błyskotliwy i wyczerpujący opisuje odwieczny konflikt między potrzebą mówienia a milczeniem i do dziś jego praca zajmuje istotne miejsce pośród dzieł traktujących o prawach rządzących ciałem i językiem.
Czy wraz ze "Sztuką milczenia" ojciec Dinouart zamierza zamknąć długą serię sztuk, które charakteryzują retorykę epoki klasycznej? Czy też położyć kres retoryce jako takiej? Nic podobnego. "Sztuka milczenia" jest paradoksalnie sztuką mówienia, innym, kolejnym rozdziałem retoryki.
"Wypowiadać się można na dwa sposoby, przez mowę oraz przez pismo i księgi. Podobnie na dwa sposoby można milczeć: powstrzymując język bądź pióro. Tutaj należałoby poczynić uwagi na temat tego, kiedy pisarz powinien pozostać w milczeniu, a kiedy wypowiadać się publicznie, pisząc książki, bowiem, jak mówi zdanie mędrca: »Jest czas, by milczeć, i czas, by mówić«.
Autor z minionego wieku, którego imienia nie zdołałem odkryć, w bardzo krótkim liście zawarł reguły dotyczące mowy; przyjąłem jego założenia i rozwinąłem jego idee. Życzyłbym sobie, aby niniejsza książka okazała się przydatna w czasach, w których milczenie stało się czymś koniecznym".
[Claroscuro, 2016]