Książka: Gułag

Dużo czasu zajęło mi przeczytanie tej książki. Lecz było warto. Autorka w bardzo szczegółowy sposób opisuje system sowieckich obozów koncentracyjnych od jego zalążków (po dojściu bolszewików do władzy) aż po upadek komunizmu. Znaleźć tu można niemal każdy aspekt życia obozowego... nawet rzeczy, które nie przyszłyby wam do głowy. Szczegółowa monografia wspierana cytatami m.in. z "Archipelagu GUŁag" Sołżenicyna, wspomnień Gustawa Herlinga-Grudzińskiego czy Anny Achmatowej. Mimo że o gułagach mó...

Książka Appelbaum niewiele wnosi nowego, ale też, moim zdaniem, nie jest ona kierowana do polskiego czytelnika, zaznajomionego z problematyką. Ta dość przegadana i rozwlekła momentami do granic możliwości praca (ponad 500 stron) adresowana jest przede wszystkim do czytelnika zachodniego, w którego świadomości funkcjonują tylko nazistowskie obozy koncentracyjne. Na plus trzeba powiedzieć, że autorka przebrnęła przez gigantyczną ilość dokumentów, akt, wspomnień. Obficie cytuje Sołżenicyna, Herl...

Gułag - nieludzki system represji, który stał się piekłem ofiar czystek oraz przeciwników i ludzi niewygodnych dla komunistycznej władzy. Jego przejmujący obraz stworzyli wielcy pisarze, m.in. Aleksander Sołżenicyn, Wiktor Szałamow, Gustaw Herling-Grudzinski. W literaturze faktu opisała go najpełniej Anne Applebaum, a jej książka została nagrodzona w 2004 Nagrodą Pulitzera.

"Gułag" to znacznie więcej niż historia sowieckiego systemu obozów pracy, które powstały tuż po zwycięstwie Rewolucji i rozrastały się gwałtownie wraz z dojściem Stalina do władzy (w tym czasie do obozów trafiło 18 milionów ludzi, 4,5 miliona z nich nigdy nie wróciło). To również opowieść o państwie w państwie, które rządziło się według własnych reguł i praw, które miało własny język, literaturę, orkiestry, teatry i własną niemoralną moralność.

Anne Applebaum otwiera przed czytelnikami wszystkie, najbardziej nawet ukryte obszary funkcjonowania Gułagu i życia jego katów i ofiar. Opowiada o brawurowych ucieczkach i buntach oraz o niewyobrażalnych karach, jakie spotkały ich uczestników. Oprowadza po świecie, który nigdy nie powinien istnieć, a stał się nieludzkim domem dla niemal 30 milionów ludzi.


[Wydawnictwo Agora, 2018]

Podziwiam autorkę za ogrom pracy, który włożyła w zebranie i opracowanie wszystkich materiałów archiwalnych. Podziwiam też jej warsztat pisarski i wierność źródłom. Książkę czytałem z zapartym tchem, ale skończyłem czytać nie bez rozczarowania. Zabrakło mi choćby krótkiego rozdziału o sytuacji ludzi wierzących, zarówno świeckich, jak i duchownych, przebywających w gułagu. Uważam to za duży brak w tej książce i nie zadowala mnie kilka zdawkowych wzmianek na ten temat przy okazji omawiania innych ...