Książka: Panie z Cranford

„A więc przede wszystkim Cranford jest we władaniu Amazonek: kobiety rządzą we wszystkich domach o nieco wyższym czynszu. Jeżeli jakaś małżeńska para przybędzie do miasta na stałe, dżentelmen – w ten czy inny sposób – znika”[1]. „Panie z Cranford” to powieść o dziewiętnastowiecznych kobietach – pannach, starych pannach, wdowach i siostrach. Chociaż mężczyźni pojawiają się na jej kartach, są zazwyczaj jedynie tłem. Cranford nie zamieszkują jednak posągowe heroiny czy wyzwolone emancypantki, a ...

Czy powieść o angielskich, XIX-wiecznych, starych pannach może być interesująca? Gdybym zadała sobie to pytanie tydzień temu, z pewnością odpowiedź brzmiałaby inaczej niż dziś. Bo dzisiaj mówię: tak. „Panie z Cranford” to cudownie humorystyczna opowieść, w której nie brak ciepła i aprobaty dla opisywanych postaci, mimo że często padają słowa krytyki dla zmurszałego społeczeństwa. Bohaterowie to głównie panie, które z racji urodzenia zajmują się „tylko i aż” ustalaniem tego, co uchodzi l...

"Cranford" to nie tyle powieść, co zbiór szkiców, swego rodzaju album nostalgicznych obrazków z życia niemłodych kobiet - panien i wdów - z prowincjonalnego miasteczka w XIX-wiecznej Anglii. Ich życie zorganizowane jest według kodeksu wykwintnej oszczędności, całą zaś wolną od zasad przestrzeń wypełniają czarujące dziwactwa bohaterek, ich snobizm i niedorzeczne obyczaje.

Błyskotliwie uchwycone ograniczenia społeczne są zarazem źródłem wielu trosk. Zajmowana przez damy pozycja jest na tyle wysoka, by uniemożliwić im pracę zarobkową, nie zapewnia im jednak wystarczającego dochodu, by mogły żyć niezależnie.

Na kartach tego utworu Gaskell w pełni zademonstrowała swój niesamowity talent budowania opowieści wokół wydarzeń dnia codziennego oraz umiejętnego operowania suchym humorem równoważonym idealnie wymierzoną szczyptą tragedii. Udało jej się ponadto stworzyć galerię niezapomnianych postaci, z których każda "ma własną indywidualność - żeby nie powiedzieć ekscentryczność - całkiem nieźle rozwiniętą". Jest to bowiem przede wszystkim opowieść o kobietach: o ich zainteresowaniu pozycją społeczną, konwenansami i modą, lecz także o ich zainteresowaniu sobą nawzajem.

"Cranford" to powieść niezmiernie zabawna, miejscami nieopisanie smutna, to książka o dobroci i o tym, że "uczciwe życie przysparza przyjaciół". Przez niektórych uważana jest za kobiecą odpowiedź na "Klub Pickwicka".


Wydanie zawiera także dwa niepublikowane dotąd w Polsce szkice: "Poprzednia generacja" i "Klatka w Cranford".


[Wydawnictwo Poligraf, 2012]