Książka: Nie-Boska komedia

Bardzo dobry dramat romantyczny, przedstawiający największe obawy jego autora - wybuch rewolucji przeciwko bogatszej warstwie społecznej. Jest tu zawarty problem prowidencjonalizmu - Bóg stworzył świat, ale się nim nie interesuje, co więcej, czyha cały czas na ludzkie błędy, aby je ukarać. Oprócz tego utwór porusza jeszcze takie problemy, jak: rola poety i poezji, bunt, szaleństwo oraz ocena rewolucji, która chce budować nowy świat na zgliszczach starego, a przecież nie wszystko stworzone prz...

Zygmunt Krasiński (1812-1859) hrabia, poeta, dramatopisarz, pisarz, publicysta, epistolograf, myśliciel okresu romantyzmu, jeden z trójcy wieszczów, obok Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Początkowo pobierał nauki w domu w Warszawie i Opiniogórze, potem studiował na Uniwersytecie Warszawskim. W 1829 r. opuścił uczelnię wskutek konfliktu dotyczącego manifestacji patriotycznej i wyjechał do Genewy; w czym niebagatelny udział miał jego ojciec, Wincenty, początkowo generał napoleoński, potem lojalny wobec Rosji. W 1832 r. powrócił do kraju, jednak wskutek konfliktu z ojcem, dotyczącego służby carowi, wyjechał i resztę życia spędził na obczyźnie, głównie we Włoszech i Francji, gdzie zmarł. Pisał powieści: "Grób rodziny Reichstalów" (1828) czy "Agaj-Han" (1832), dramaty: "Nie-Boska komedia" (1835), "Irydion" (1836), poematy: "Przedświt" (1843), a także "Psalmy przyszłości" (1845-48), liczne wiersze oraz listy.

"Nie-Boska komedia" ukazała się w roku 1835, wpisując się w krąg powszechnie znanych i dyskutowanych arcydzieł popowstaniowego dramatu romantycznego. Coraz wyraźniej zarysowujące się w ówczesnej Europie konflikty społeczne oraz nurtujące Krasińskiego przemyślenia, lęki i obsesje znalazły swój wyraz właśnie w tym dramacie. Dzieło to, w pierwotnej wersji zatytułowane "Mąż", nawiązuje do słynnego utworu Dantego. Podobnie jak główny bohater arcydzieła włoskiego poety przemierza szlak wiodący przez piekło, czyściec i raj, tak i hrabia Henryk odbywa swą wędrówkę po świecie ziemskim, podróżując w nocnych ciemnościach po obozie rewolucjonistów. Jednak o ile ten pierwszy podąża za kolejnymi przewodnikami, by wyzwolić się z grzechów i dotrzeć przed oblicze samego Boga, o tyle arystokrata, prowadzony przez Przechrztę, ujrzy jedynie samo zło i sam nie dostąpi odkupienia.

[Wydawnictwo Zielona Sowa, 2004]

Wszystkie światy lecą to na dół, to w górę – człowiek każdy, robak każdy krzyczy – "Ja Bogiem" – i co chwila jeden po drugim konają – gasną komety i słońca. – Chrystus nas już nie zbawi – krzyż swój wziął w ręce obie i rzucił w otchłań. Czy słyszysz, jak ten krzyż, nadzieja milionów, rozbija się o gwiazdy, łamie się, pęka, rozlatuje w kawałki, a coraz niżej i niżej – aż tuman wielki powstał z jego odłamków – Najświętsza Bogarodzica jedna się jeszcze modli i gwiazdy, Jej służebnice, nie odbiegły ...