28 września na księgarskie półki trafiła powieść "Siekiera" Ludvíka Vaculíka – obok Milana Kundery i Bohumila Hrabala jednego z najważniejszych czeskich prozaików. Powieść ukazała się po raz pierwszy w 1966 i wraz z "Żartem" Kundery została wybrana w Ankiecie "Lidovych novin" książką roku. W Polsce ukazuje się po raz pierwszy.

Ludvík Vaculík jest w Polsce przede wszystkim znany z udziału w Praskiej Wiośnie. To właśnie Vaculik – już wtedy ceniony jako wybitny pisarz – był autorem manifestów podpisanych potem m.in. przez Vaclava Havla. Od końca lat osiemdziesiątych aż do śmierci pisywał cotygodniowe felietony do „Lidovych novin“. Uważany jest za mistrza felietonu czeskiego.

Za wznowienie najsłynniejszej książki Vaculíka odpowiada wydawnictwo Stara Szkoła, które specjalizuje się w wydawaniu powojennej literatury czeskiej. Nakładem ukażą się także pozostałe powieści czeskiego autora: "Świnki morskie", "Wyprawa na Pradziad", "Pożegnanie w dziewicy". "Siekiera" zaliczana jest już dziś do kanonu literatury czeskiej i uznawana za jedną z najważniejszych książek XX wieku.

"Siekiera" to powieść, w której zaciera się granica pomiędzy przeszłością i teraźniejszością. Jej głównymi bohaterami są kontestujący rzeczywistość syn (narrator) oraz wspominany przez niego, wierzący w słuszność komunizmu, ojciec. Syn reprezentuje młode, bardziej krytyczne pokolenie, podczas gdy ojciec okazuje się reprezentantem pokolenia ludzi naiwnych, w dobrej wierze ufających w niemożliwe do spełnienia zapowiedzi komunistycznych władz. A jednak "Siekiera" w większym stopniu jest powieścią uniwersalną niż polityczną, bardziej rozliczeniem z domem rodzinnym, niż z komunistami.

Ważnym jej bohaterem jest także czas, który zupełnie inaczej upływa w wiejskim domu, a innym tempem umyka w dużym mieście. Sam autor pisał o tej książce: "Jest intensywna i dokładna. Realistyczna i fantastyczna. Taką książkę mogłem napisać tylko raz".

"Przede wszystkim jest to powieść niezwykle piękna, mądra, uniwersalna i aktualna" – zapewnia tłumacz Mirosław Śmigielski. "W swej warstwie polityczno-społecznej to bynajmniej nie jest książka o systemie komunistycznym, ale o wszystkich systemach społecznych. W przypadku »Siekiery« nie jest istotne, że po raz pierwszy ukazała się w 1966 roku. Jeśli zostałaby wydana dziś jako nowy rękopis, jej sukces być może byłby jeszcze większy. Przecież relacje rodzinne, przemijanie, miłość, zanikająca przyroda, uzależnienie od społeczeństwa – to wszystko towarzyszy nam od zawsze i będzie towarzyszyć" – przekonuje tłumacz.

O książce:

Powracający w rodzinne morawskie góry praski dziennikarz dokonuje bilansu swojego życia. W tej opowieści, w której przyszłość przenika się z przeszłością, utopia z wyzyskiem, a zdrowy rozsądek z posłuszeństwem, jedynymi drogowskazami pozostają ponadczasowe ludzkie wartości.

"Siekiera" jest dowodem na to, że sytuacja człowieka w społeczeństwie i w rodzinie nie zmieniła się w przeciągu ostatniego półwiecza tak bardzo, jak zwykliśmy sądzić. Ta powieść wciąż jest niezwykle aktualna.

"Siekiera" Ludvíka Vaculíka została objęta patronatem BiblioNETki.