Recenzuje: Marta Rojewska (atram_ent)


„Na krawędzi ciemności” to druga część serii o inspektorze Malcolmie Foxie i jego kolegach z wydziału wewnętrznego.

Fox jest członkiem zespołu dochodzeniowego w Wydziale Etyki i Standardów Zawodowych (potocznie nazywanym „tymi ze Skarg” – wcześniej bowiem jednostka nosiła nazwę Wydział Skarg i Dyscypliny) w Edynburgu. W jego skład wchodzą poza nim sierżant Tony Kaye i posterunkowy Joe Naysmith.

Wszyscy trzej jadą do nadmorskiego miasteczka Kirkcaldy, gdzie mają prowadzić sprawę kilku policjantów, którzy prawdopodobnie mataczyli w śledztwie dotyczącym swojego kolegi Paula Cartera. Ten ostatni, czarna owca policyjnej rodziny, został oskarżony i skazany za molestowanie trzech kobiet oraz posiadanie narkotyków. Przełożonych zaniepokoiło wycofanie zarzutów przez jedną z kobiet w trakcie śledztwa, co spowodowało wezwanie zespołu Foxa. Cały posterunek w Kirkcaldy działa tak, by maksymalnie utrudnić działania edynburskim śledczym – w końcu nikt nie lubi ludzi z wydziału wewnętrznego. Trudności lokalowe, wiecznie zajęci świadkowie, docinki i psikusy nie ułatwiają im pracy, ale w końcu po kilku latach w tym wydziale nic już nie dziwi i nie rusza.

Fox, Kaye i Naysmith, prowadząc to z pozoru łatwe śledztwo, natykają się na coraz więcej dziwnych i niepasujących do siebie elementów układanki. Dziwnym trafem zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa złożył wuj Paula, Alan Carter – emerytowany gliniarz i szef agencji ochroniarskiej. Jedna z kobiet związana jest pośrednio z tą właśnie firmą. Carter senior prowadzi prywatne śledztwo w sprawie śmierci szkockiego radykalnego nacjonalisty Francisa Vernala – uznanej za samobójstwo, mimo że zginęły rzeczy, z którymi działacz nigdy się nie rozstawał. Do tego Alan kilka dni po tym, jak jego bratanek wychodzi za kaucją, popełnia samobójstwo – o tyle dziwne, że nie zadbał o losy ukochanego, schorowanego psa, a chociaż był praworęczny, broń trzymał w lewej ręce. Paul Carter staje się naturalnie pierwszym podejrzanym. Fox, w którym znów odzywa się instynkt prawdziwego policjanta (członkowie rodziny zarzucają mu bowiem, że w swojej pracy zardzewiał i nie jest prawdziwym detektywem, walczącym ze złem tego świata), nie jest w stanie zignorować dziwnych pobocznych wątków – zaczyna rozgrzebywać sprawę śmierci Vernala i Cartera seniora, zostawiając sprawę kolegów Cartera juniora współpracownikom. Bada przeszłość szkockich ugrupowań nacjonalistycznych i separatystycznych, wciąż natrafiając na kolejne pytania i wikłając się w niebezpieczne polityczne związki.

Nie powiem, że od tej książki nie można się oderwać, bo można, i to bez problemu. Jednak nie jest nudna. Tempo akcji, początkowo monotonne, z czasem się coraz bardziej rozkręca. Autor niebanalnie łączy wydarzenia z przeszłości z bieżącymi. Jak na kryminał/thriller, mało tu rozwiązań czy wydarzeń oczywistych i przewidywalnych. Ian Rankin ma świetny styl, a całość jest dobrze skonstruowana. Dużo sympatii budzą relacje wewnątrz zespołu (dwóch starszaków i jeden młodzik bez policyjnych nawyków, którego trzeba, ku jego przerażeniu, edukować muzycznie, a mimo wszystko to trójka świetnie zgrana), interesująca jest też kwestia psychologicznej bariery między zwykłymi policjantami a tymi z wydziału wewnętrznego, dostajemy też szczyptę wiedzy o wydarzeniach w Szkocji w latach 70. i 80. Dodatkowym atutem jest to, że na wskroś uczciwy i trzymający się zasad Fox staje w obliczu decyzji: czy wybrać drogę regulaminową prowadzącą donikąd, czy może jednak trochę zboczyć, by odkryć prawdę.


Ocena recenzenta: 5/6



Autor: Ian Rankin
Tytuł: Na krawędzi ciemności
Przekład: Jan Kraśko
Wydawca: Albatros (Wydawnictwo A. Kuryłowicz)
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 464