To druga powieść tej autorki, którą czytam, i druga, z której oceną mam problem. Bo niby wszystko w porządku. Jest przejrzysta fabuła z czytelnym i bardzo pozytywnym przesłaniem. Są i motywy ponadczasowe (relacje między rodzicami a dorosłymi dziećmi, rozpad bezdzietnego małżeństwa, różne postawy ludzi wobec nieuleczalnej choroby/niepełnosprawności, rola przyjaźni w przezwyciężaniu życiowych trudności), i specyficzne raczej dla współczesnego społeczeństwa (mężczyzna z syndromem Piotrusia Pana, układy między artystami a właścicielami galerii sztuki). Jest kilkanaście postaci scharakteryzowanych wystarczająco dobrze, żeby można było o każdej wyrobić sobie zdanie. Są udane i dostatecznie wyraziste dialogi.

A jednak, mimo wszystko, czegoś brakuje. I nie chodzi o drobne braki korektorskie – te mogą czasem nawet rozbawić, np. kiedy dowiadujemy się, że pierścionek jest „prosty, nienachlany, elegancki”[1], albo wprawić w zadumę nad zastosowaną strategią spolszczania wyrazów obcych: zaskakują „jeansy”, choć od lat 60. XX wieku mamy „dżinsy” (kto nie wierzy, niech sobie poszuka tekstu piosenki Karin Stanek „Tato, kup mi dżinsy spodnie”), za to gryzie w oczy „mejl” (niby też poprawny, ale co z tego, skoro niemiły…).

Rzecz raczej w tym, że człowiek się irytuje, gdy dowiaduje się, że „obrazy były różne, część z nich od razu wskazywała na amatorów”[2]. Albo czyta taki niby bogaty, ale w gruncie rzeczy nieudolny opis: „(…) mężczyzna w średnim wieku. Miał falowane, gęste włosy koloru miedzianych monet, sięgające do ramion. Nikt nigdy nie odgadłby, że właśnie skończył pięćdziesiąt lat. Nosił jasne jeansy, zaś jego pstrokata koszula z lejącego materiału wyglądała trochę jak paleta Niny podczas poszukiwań właściwego koloru. Ryszard był niekwestionowanym artystą, a świadczył o tym nie tylko jego niekonwencjonalny ubiór, ale i wyroby, które leżały na obciągniętych granatowym materiałem ekspozytorach. W szklanej gablocie prezentowały się okazale”[3]. Lub napotyka – zamierzone chyba jako dowcipne – przedstawienie czynności wykonywanych przez tę czy ową postać bądź jej stanów emocjonalnych w rodzaju: „Nieco nieporadny, według Niny, ale mimo to fantazyjny ptak o głowie tukana (na co wskazywał głównie wydatny, zakrzywiony dziób) czekał na przemianę w złowrogiego kruka, ale Nina powstrzymała dłoń, być może z szacunku dla własnego wysiłku. Skończyło się na zrzuceniu płótna ze sztalug. Ot, na takiej zemście”[4]; „czuła się tak, jakby zemdlił ją makowiec, choć wcale nie był zbyt słodki”[5]; „stremowanej Ninie żołądek wywrócił się niemal na drugą stronę”[6]; „(…) siedział przed komputerem i drapał się w czubek głowy tak intensywnie, że z włosów powstała zabawna konstrukcja. Gest ten towarzyszył mu zawsze, gdy o czymś myślał, tak jakby Dominik chciał pobudzić mózg do pracy”[7]; „Cały był zakręcony jak słoik na zimę [sic!], sprawiał wrażenie kogoś, kto przedawkował kofeinę. Jakby go coś rozsadzało od środka”[8]. Psuje to ogólne wrażenie, skutecznie przeszkadza bawić się albo wzruszać.

Szkoda, bo wystarczyłoby trochę pracy nad warsztatem i ta powieść byłaby naprawdę dobra…


---
[1] Agata Kołakowska, „Płótno”, wyd. Prószyński i S-ka, 2013, s. 39.
[2] Tamże, s. 149.
[3] Tamże, s. 39.
[4] Tamże, s. 140.
[5] Tamże, s. 163.
[6] Tamże, s. 177.
[7] Tamże, s. 239.
[8] Tamże, s. 267.