Czerwcowy poranek. Lamelia Szczęśliwa leży w hamaku i je lody truskawkowe (widać nie przejmuje się refluksem), kiedy jej spokój zakłócają Kajtek i Gabrysia. Dzieci przynoszą zatrważającą nowinę: ich mamy zapowiedziały, że jeśli nie przestaną zaśmiecać języka, to będą musiały zapomnieć „o cukrowym obłoczku na patyku” w niedzielne popołudnia [1]. Emerytowana nauczycielka pojmuje grozę sytuacji, lecz nie ma ochoty rozmawiać o błędach językowych, wszak musi wygospodarować czas, by: a) jeść lody, b) marzyć o wakacjach w krainie pingwinów. Pozostaje obojętna na prośby, dopóki Kajtek nie wtrąca cichutko, że tylko pani Lamelia potrafi wyczyścić ich język – tak przynajmniej twierdzą mamy. Skoro tak… Kobieta dumna ze swej wspaniałomyślności pozwala dzieciom przyjść do niej na siedemnastodniowe „szorowanie języka”. Każdego z siedemnastu dni opowiada bajkę, która zamiast morału niesie naukę, jak poprawnie mówić po polsku.

Dzieci lubią książki kolorowe, radosne i ciekawe, bo same takie są. Rodzice często wybierają książki pouczające. „Księga językowych porad Lamelii Szczęśliwej” Joanny Krzyżanek zręcznie scala potrzeby rodziców i ich potomstwa. Rysunki są wprawdzie dosyć szkaradne, ale zdążyłam się przekonać, że im brzydszy nochal, tym bardziej żywiołowa reakcja małego czytelnika. Koślawe gąski, krowy czy mrówki bardziej przykuwają uwagę niż staranny szablon (no chyba nie clipart!). Można też stłumić w sobie chęć tłumaczenia dziecku, dlaczego roześmiany chłopiec na obrazku ma ponad dwadzieścia zębów w górnej szczęce, i po prostu rozpocząć zabawę/naukę.

Poznajemy zatem całe tabuny barwnych, brzydkonosych postaci. Żona zduna przygotowuje „rureczki z kremikiem i babeczki z malineczkami, ciasteczka z truskaweczkami i agreścikiem, pączusie z bitą śmietaneczką i cukiereczkiem pudereczkiem” (to nawet nie jedna ósma jej możliwości, a już mdli) [2]. Czego musi dokonać jej małżonek, by poniechała zdrabniania? Szewc odbiera od swoich klientów zużyte obuwie i sadzi w nich kwiaty. Dlaczego nie przyjmuje zwrotu od samego króla? Pani Kokoszko – właścicielka księgarni i kawiarenki w jednym (dla mnie bomba!) – uwielbia Muminki oraz Kubusia Puchatka i ku radości mieszkańców miasteczka wypisuje codziennie na różowych okiennicach swojej kawiarni inny cytat. Co wyprowadza ją z równowagi?

Towarzysząc Gabrysi i Kajtkowi, spotykamy parę, która adoptuje pięcioraczki, a także Bartosza i jego wujka, grających w scrabble, mleczarza zirytowanego tautologią, wielbiciela ptaków nadużywającego obcych słów i… Podczas wszystkich tych spotkań dowiadujemy się, kiedy mówić: „czekam za kimś”, a kiedy: „czekam na kogoś”, jak unikać powtórzeń, dlaczego nie powinno się mówić: „w dwutysięcznym czternastym”. Jeśli ktoś uważa, że nie popełnia błędów językowych, to chylę czoła. „Czy nie zdarzyło Ci się choć raz w życiu powiedzieć: »kremuję policzki« zamiast: »smaruję policzki kremem«?” [3] Na stronie piątej wymieniono wszystkich adresatów „Księgi…”; mój zawód też się tam zmieścił, zatem kontynuowałam - wcale nie DALEJ - lekturę.

Autorka ma oryginalne pomysły mnemotechniczne, zna się na rzeczy, ale zaliczyła drobną wpadkę niejęzykową. Z reguły nie wytykam błędów, ale po świętach mam dużo energii do wypromieniowania, więc się wysilę: na początku mowa o czerwcowym PORANKU, a parę słów potem dowiadujemy się, że akcja rozpoczyna się od POPOŁUDNIOWEGO odpoczynku. Zastanawia mnie również kwestia nieco mniej kontrowersyjna niż talent Smerfa Harmoniusza, czemu „oliwę z oliwek” uznano za pleonazm. A nie może być: oliwa z pestek winogron, z pestek dyni czy oliwa do oliwienia?

Nie „włANczam”, nie muszę niczego „wziąŚć”, ale tę książkę wybitnie dla dzieci i tak przeczytałam z przyjemnością - nie tylko dzięki cytatom z serii Tove Jansson. Nie trzeba być purystą językowym, by docenić szczegółową instrukcję robienia pomponów!

[1] Joanna Krzyżanek: „Księga językowych porad Lamelii Szczęśliwej”, Wyd. Święty Wojciech, 2014, s. 24
[2] Tamże, s. 118
[3] Tamże, s. 4