Nieczęsto trafia się na powieść, zwłaszcza historyczną, równie lekką w czytaniu - i wprowadzającą tak odważnie w gąszcz spraw trudnych, spraw wielkiej wagi.

Są to, najogólniej biorąc, problemy rozbicia i więzi narodu, szukania ognisk konfliktów i ognisk, które powaśnionych łączą. Dzieje waśni i dzieje miłości.


Wiek XVII. Problemy reformacji religijnej i stosunków między różnowiercami często w jednej rodzinie, wśród, najbliższego otoczenia, w jednym oddziale wojsk* wówczas modlącego się w szyku przed każdą bitwą. I przy tym najazd szwedzki, podział narodu zmuszonego do walki po dwu stronach. Wielcy przywódcy - Batory, Żółkiewski, Chodkiewicz - widziani z bliska, na co dzień, w klęsce i triumfie.

Wszystko to w tej książce staje się bardzo osobistą, serdecznie przeżywaną sprawą czytelnika, bo uwikłani są w ten burzliwy odcinek dziejów dwaj przesympatyczni chłopcy, bracia zakochani w jednej dziewczynie, szlachetni, prawi, a nie mający łatwego życia, wciąż stojący przed najtrudniejszym wyborem między porywem serca a nakazami wierności, solidarności, obowiązku. Pomysł niby prosty, prawie schematyczny - ale ludzie tak żywi, tak wdzięczni i bliscy, że nie ma już spraw publicznych, historycznych, odległych - to u nas, przy nas, ktoś, kto nie jest nam obojętny, boryka się z losem, z nawałnicą historycznych wydarzeń, z własnym sercem.

[tekst z obwoluty]

[Pax, 1987]

---
* "wśród, najbliższego otoczenia, w jednym oddziale wojsk (...) modlącego się": tak na obwolucie (przyp. antykwariatnws).