Recenzuje: Piotr Kowalik


Wydawnictwo MG podjęło się trudnej misji, której celem jest przybliżenie klasycznych tekstów literatury. Kolejna pozycja to opowiadania Czechowa (o dziwo, tom nie nosi tytułu jednego z najpopularniejszych – „Śmierć urzędnika” – choć go zawiera). Czechow jest mistrzem krótkich form. Jego puenty są zawsze celne – zapewne to on zawsze kończył dysksuję, podsumowując ją jednym celnym zdaniem, co zamykało usta oponentom.

Zbiór składa się z dwudziestu ośmiu opowiadań najwyższej próby, każde z nich dostarcza czytelnikowi niemało rozrywki, ale mają one również inny wydźwięk. Są słodko-gorzkie – chodzi mi o to, że spod warstwy humoru przebija rzeczywistość (i nie przypomina ona przebiśniegów). Pisarz, baczny obserwator Rosji, pokazuje mechanizmy działania człowieka w zależności od okoliczności, ujawnia jego dwulicowość i złe skłonności.

Powstaje pytanie zasadnicze – czy warto go czytać? Och, czy warto? Jest to więcej niż konieczne. Czechow ma moc kształtowania – w prosty sposób demaskuje ludzkie słabości. Dostojewski musiał pisać grube księgi, aby w pełni zrozumieć i opisać człowieka. On czyni to samo, tyle że w zdecydowanie krótszej i lżejszej formie. Jego uniwersalność w głównej mierze zasadza się na tym, że sytuacje, jakie przedstawia, są aktualne niezależnie od tego, kiedy i gdzie go czytamy. Pewne ludzkie zachowania są niezmienne, niezależne od czasów i szerokości geograficznej. Zawsze będą nas otaczały postaci z utworów Czechowa, tak samo jak zawsze znajdzie się Lady Makbet z Szekspirowskiego „Makbeta”. Najważniejsze to w porę rozpoznać, kim jest dany typ, umieć go nazwać i być tym, kto spuentuje jego zachowanie żartem jako pierwszy. Tylko tak możemy ustrzec się tych, przed którymi ostrzega nas w swoich opowiadaniach Czechow.

Świetną pracę wykonał tłumacz, to dzięki niemu w pełni możemy rozkoszować się tymi opowiadaniami. Ich lektura nie męczy, nie powtarzają się w nich te same motywy, są tak dobrane, aby czytelnik mógł rozsmakować się w kunszcie pisarza. Mam nadzieję, że MG wyda (równie pięknie) jeszcze niejedną pozycję z rosyjskiej literatury – był już Dostojewski, pojawił się Bułhakow – potrzeba nam więcej!





Autor: Antoni Czechow
Tytuł: Żarcik i inne (bardzo różne) opowiadania
Tłumacz: A.W.
Wydawca: Wydawnictwo MG, 2018
Liczba stron: 172

Ocena recenzenta: 6/6