Ogłoszono nazwisko laureata Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta 2017. Wyróżnieniem uhonorowano Breytena Breytenbacha, południowoafrykańskiego poetę, prozaika, eseistę oraz malarza, przeciwnika apartheidu, wieloletniego więźnia politycznego. Jury uznało, że połączenie wybitnych walorów artystycznych jego twórczości oraz bezkompromisowej postawy moralnej, zaangażowania po stronie krzywdzonych, jest doskonałym wcieleniem postawy najbliższej Zbigniewowi Herbertowi, autorowi słynnych słów: „Gniew twój bezsilny niech będzie jak morze/ ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych”.

„Jestem zaszczycony wyróżnieniem, przyjmuję je świadomy, iż wiąże się ono z nazwiskiem odważnego człowieka, znakomitego poety oraz eseisty. Mam nadzieję, że potrafię stanąć na wysokości przykładu, jaki Herbert daje swoim życiem oraz twórczością także dziś, w mrocznych czasach gniewu i chaosu. Jestem dumny, że mogę zaliczyć się do grona tych, którzy wierzą, że w każdym z nas jest cząstka walcząca o coś więcej niż tylko przetrwanie, że poświadczamy naszą godność budując – jakby to powiedział sam Herbert – »tablice wartości«” – dziękował za wybór laureat.

Urodzony w roku 1939 Breyten Breytenbach jest poetą, prozaikiem, eseistą, autorem sztuk teatralnych oraz malarzem, obok J.M. Coetzeego najbardziej znanym twórcą wywodzącym się z Republiki Południowej Afryki. Opublikował około pięćdziesięciu książek.

W latach 60., mieszkając we Francji, zaangażował się w ruch skierowany przeciwko apartheidowi w RPA. W roku 1975 przyjechał do tego kraju posługując się fałszywym paszportem, z zamiarem pomagania w organizacji związków zawodowych wśród czarnoskórej ludności. Został aresztowany, oskarżony o działalność terrorystyczną, skazany na dziewięć lat więzienia. Dzięki międzynarodowym protestom zwolniono go po siedmiu latach, wyjechał wtedy do Francji i przyjął francuskie obywatelstwo. Od tego czasu został laureatem wielu nagród literackich, wykładał m.in. na New York University, wystawiał obrazy w galeriach na całym świecie. Obecnie mieszka częściowo we Francji, częściowo w Republice Południowej Afryki.

Pierwszą książką Breytenbacha w języku polskim był tom wierszy Cały czas (1980). W 2016 roku poeta brał udział w Festiwalu im. Czesława Miłosza, z tej okazji wydano zbiór Refren podróżny. Wiersze wybrane.

„Mój mąż zawsze podkreślał, że o formacie pisarza świadczy nie tylko jego talent, ale również, a może nawet przede wszystkim, charakter, moralna postawa. Jednemu ze swych młodszych kolegów dał nawet radę: »nigdy nie zabłądzisz, jeśli będziesz z tymi, których biją, i z tymi, których mniej«. Cieszę się, że w tym roku Jury wybrało twórcę, który połączył wybitny talent z tak bezkompromisową postawą, opowiedzeniem się po stronie krzywdzonych” – powiedziała Katarzyna Herbert, wdowa po poecie i założycielka Fundacji jego imienia.

Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta to wyróżnienie na polu literatury światowej – przede wszystkim w dziedzinie poezji. Przyznawana jest od 2013 roku za wybitne dokonania artystyczne i intelektualne, nawiązujące do idei, które przyświecały twórczości Zbigniewa Herberta.

*

Grafika: Luigi Novi

Źródło: materiały prasowe